barbara szmatloch

• Pogodomy se po ślonsku. Gromnicki, błażejki i filowane ajerkuchy

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  To już koniec betlyjkow, "gojikow", "kristbaumow" (choinek) i inkszych "ćiaćkow" (ozdób). Koniec "naszowania" (podjadania), śpiywanio kolyndow i pastuszkowego tyjatru. Trza wszysko poschraniać, powyciepować i poleku robić "plac" (miejsce) "hazokowi" (zajączkowi) i "agnuskowi" (barankowi).

  31.01.2021 | 19:18

  Barbara Szmatloch

  godka

  obyczaje

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ślonsko sztama skuli naszy nacyje

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Choćby nos było za tela, i tak żodyn z reskiyrujoncych ani auslyndrow nos niy uzno, bo nasza godka wonio jym jynzykym niymieckym.

  23.01.2021 | 20:57

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Bereszynie i szychta na kneflu

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Zaś momy haja ło ślonsko godka. Jedyn europoseł sie powożył godać we Brukseli po naszymu. I co sie stało? Europarlamynt wcale sie niy zynknył, żodyn sie niy chichroł ani niy łobraziył. Nojwyży niykerzi sie nerwowali, co niy poradzom tego spokopić.

  15.01.2021 | 06:43

  Barbara Szmatloch

  lekcja śląskiego

  

• Pogodomy se po ślonsku. Korowody ze szprycami i potkowaniym

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Dopiyro zacli nos szczypić, a już zrobiył sie cyrkus i srogi bajzel. Jedni padajom, że niy dajom sie użgać za żodne skarby, nawet pod "sztrofom" (karą), a inksi zaprzedaliby duszycka jancykrystowi, coby ino mieć to za sobom.

  08.01.2021 | 00:02

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Cytanie lewitow łońskymu rokowi

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Tak po prowdzie, to dugo by szło tymu starymu rokowi lewity cytać, że skisz zaraze kero przismycył, przekopyrtnył cołke nasze życie do gory szłapami.

  02.01.2021 | 20:45

  Barbara Szmatloch

  lekcje śląskiego

  śląsko godka

  

• Pogodomy se po ślonsku. Niych Wom Dzieciontko podciepnie pod gojik wszysko, cego ino zapragniecie

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Na Godne Świynta życa Wom zdrowio, cobyście mieli wele siebie ino zocnych i dobrych ludzi i żebyście poradziyli wszyskym przoć.

  24.12.2020 | 18:26

  pogodomy se po ślonsku

  

• Wszyscy rychtujom sie do Wilije, bo ś niom jes nojwiyncy zachodu

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Na Barborka wszyscy sie dowiedzieli, wiela muszymy dokłodać do wonglo, pokozoł sie jedyn reskiyrujoncy ze swojom "lajbwachom" (strażą przyboczną), a na Nikiszu słychać było "dynto muzyka" (orkiestrę dętą) z "dmuchoczami" i "bimokami" (tak mianowali muzykantow).

  20.12.2020 | 15:24

  Barbara Szmatloch

  boże narodzenie

  święta

  

• Pogodomy se po ślonsku. Szukanie rzypsa do nieba

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Chyba niy ma cowieka, kery by niy był z kymś powadzony, niy mioł na kogoś nerwow abo niy cuł do kogoś lankoru.

  11.12.2020 | 00:22

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Dwa knefle dlo hajera

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Niy mogymy wszyskego "pociepnońć" (porzucić) i durch łosprowiać ło zarazie, bo zaniym nos łona scopi, dostanymy "kopszelont" (cośik do gowy) i padnymy ze strachu.

  04.12.2020 | 06:34

  Barbara Szmatloch

  lekcje śląskiego

  

• Pogodomy se po ślonsku. Roz na gondli, roz na kecioku

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Choć nikaj niy ma fajerow ani łodpustu, to mom "kopszelont" (zawrót głowy) i mi sie zdowo, że jeżech na jakymś "romlu" (odpustowym jarmarku), kaj idzie se "karnońć" (przejechać sie), abo na "gondli" (diabelskim młynie), abo "kecioku" (karuzeli łańcuchowej). A tu trza być "monter" (przytomny) i gibko rychtować "adwyntkrance" (wieńce adwentowe) i "adwyntskalyndry" (adwentowe kalendarze).

  29.11.2020 | 21:09

  lekcja śląskiego

  pogodomy se po ślonsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Łomiatanie kawalery i maszkycynie kyksow

  koronawirus

  Barbara Szmatloch

  Skuli ty zarazy poleku pódzie "sfiksować" (zgłupieć). "Motlo" (plącze) sie nom dziyń z nocom, a piontek ze świontkym. Nikaj niy muszymy, a nawet niy mogymy iś.

  22.11.2020 | 20:41

  Barbara Szmatloch

  lekcje śląskiego

  

• Pogodomy se po ślonsku. Lacaruse bez sznupetlow i canpasty

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Lada dziyń wszysko pieron szczeli, bo reskiyrujoncy niy poradzom nic "szafnońć" (zrobić) doporzondku.

  15.11.2020 | 19:11

  Barbara Szmatloch

  lekcje śląskiego

  

• Pogodomy se po ślonsku. Cips na martiny ze skorzicom

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Prawie żodyn tak richtich niy wiy, cy jes już zaflancowany abo dopiyro bydzie.

  08.11.2020 | 19:40

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Niy ćiście sie na kerchof

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Zawdy mi sie zdowało, co pochowiom mie z łojcami i starzikami, a na "dynkmalu" styknie wydropać moje miano. I że bydymy tam wszyscy, w kupie

  01.11.2020 | 13:02

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Nynanie na szportplacu i Mata Hari

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Zaraza zrobiyła sie festelnie "zymstliwo" (mściwa), bo dopodo tych, kerzi trefiali sie z kamratami i "fajrowali" (ucztowali) bez "larwow" (masek). Noprzod "zaflancowała" (zaraziła) naszych bergmonow, a terozki biere sie tyż za "reskiyrujoncych" (rządzących), a nawet za biskupow, "klosztorne panny" (zakonnice) i "fratrow" (zakonnych braciszkow).

  25.10.2020 | 21:04

  Barbara Szmatloch

  epidemia koronawirusa

  koronawirus

  

• Pogodomy se po ślonsku. Morchle, śniołki i gniywuse

  Felieton

  Barbara Szmatloch

  Prezidynt Katowicow posłoł nom nawet do tyjatru brify z gratulacjami i cerwone rołzy.

  16.10.2020 | 00:01

  Barbara Szmatloch

  Wojciech Korfanty

  

• Komu Wojciech Korfanty dałby dzisiaj po gębie?

  Wojciech Korfanty

  Dariusz Kortko

  Z najnowszej biografii Wojciecha Korfantego wynika, że dłuższe z nim przebywanie było koszmarem. Autorzy "Silnej bestii": Barbara Szmatloch i Józef Krzyk spędzili z nim wiele lat.

  10.10.2020 | 10:07

  Barbara Szmatloch

  książka

  sonia draga

  

• Pogodomy se po ślonsku. Listki i dowka łod dowki

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  U nos nigdy niy godali, że prziszeł list, ino abo brif, abo listek. Pisało sie libysbrify do libstow i szacow i te woniały blumami abo parfinami, do krewniokow i kamratow, do onkla z Reichu.

  09.10.2020 | 06:45

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Anioł stroż abo kindermyjdla

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Kożdy, nawet jak sie do tego gośno niy prziznowo, cegoś sie lynko. Jedyn choroby i lazarytu, drugi, że komornik przikleji na jego gyszeft "kukoły" (lakowe sztymple - pieczęcie) i bydzie musioł chodzić po "fechcie" (prośbie), a jeszce inksi, że skuli "glace" (łysiny) abo "ołow" (krzywych nóg, iksow) niy znojdom baby abo chopa. Ino bajtle mogom spokojnie "nynać" (spać), bo "dowo na nie pozor" (pilnuje ich) anioł stroż.

  04.10.2020 | 19:28

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po ślonsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Beremonty i nerwy jak giszyserby

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Mom nerwy choćby "giszyserby" jak niykerzi łosprowiajom, że ta cołko zaraza to som "beremonty" (gupoty) i wynokwione "bandurki" (strachy).

  27.09.2020 | 20:10

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po ślonsku

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Lauba z rynkowkami i aintryt na Korfantego

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Skisz zarazy latoś my se niy porajzowali, niy łodprawialimy srogich fajerow i nawet Korfanty musioł pocekać. Wszysko przisztopowało i poleku probujymy żyć jak downi. Ale nojbarzi koronawirus ukrziwdziył tych, kerzi som w "altershajmach" (domach opieki) abo "flegynhajmach" (domach pielęgnacyjnych), bo poł roku niy widzieli sie ze swojom familjom.

  20.09.2020 | 17:08

  Barbara Szmatloch

  

• Korfanty furgoł roz z Poznanio na Ślonsk i wylondowoł na polu pod Sosnowcym

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Pojakymu Korfanty tak sie uwijoł, że narożoł swoje życie, możecie przecytać w blank nowym buchu: "Korfanty. Silna bestia". A po naszymu bestia to by było "bestyjo", "berdyjo" abo "bezkurcyjo".

  12.09.2020 | 18:06

  lekcja śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku: Wynokwianie szpryngsztofu

  pogodomy se po śląsku

  Barbara Szmatloch

  Mogłoby sie zdować, że skuli zarazy bydzie "szmalowa" (post, oszczędzanie) bo ludzie potraciyli robota i trza jym dować "wsparcie" (zasiłek), a niymało tyż niykerzi "przetyrmaniyli" i "przetyrlikali" (roztrwonili).

  06.09.2020 | 18:25

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Cwilingi i włażynie na ambit

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Downi, jak niy szło komuś przegodać ani po dobroci, ani po złości, zawdy łostało jeszce "wlyź mu na ambit" (odwołać się do jego honoru). Coby sie to udało, noprzod ftoś musioł tyn "ambit" (ambicję, honor) mieć.

  29.08.2020 | 20:27

  Barbara Szmatloch

  edukacja

  lekcje śląskiego

  zdrowie

  

• Pogodomy se po ślonsku. Flanca, świyrcoki i prowdziwo danga

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Feryje i lato majom sie ku końcowi, toż po dugym "sztubynareszcie" (areszcie domowym) wybrałach sie z mojom dziołchom poszpacerować na lufcie. Przeca niydaleko momy "bad" (uzdrowisko), bo w Goczałkowicach (Bad Gottschalkowitz) ludzie sie flyjgowali łod 1862 roku w "szlomie" (szlamie, mule, tu: borowinie) - takym "marasie" (błocie). Ale po drodze wlazłymy do srogi Zegrodki Kapias i ściongłymy do chałpy po ćimoku.

  21.08.2020 | 06:02

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Zandkastle i krzipopy dlo nacechowanych

  lekcja śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Niykerzi som terozki "nacechowani" (naznaczeni - "cecha" - znak) na cerwono abo żołto, ale to przeminie. Łostanie za to "lankor" (żal) że zaś ftoś nos "potajlowoł" (podzielił) i kupa śmiychu z tych kerzi to wynokwiyli.

  15.08.2020 | 17:20

  Barbara Szmatloch

  

• Zabrakło u nas kogoś na miarę Wojciecha Korfantego albo Kazimierza Kutza

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Tym, kerzi reskiyrujom w łostomajtych muzyjach za nasze piniondze, łoztopiyrzać sie tam niy uchodzi.

  07.08.2020 | 06:09

  Kazimierz Kutz

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po ślonsku

  

• Pogodomy se po ślonsku: Co jes lołz?

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Bywało tak gryfnie, że sie cowiekowi łod ty dobroci aże "mier-zło" (nudziło). Wszysko grało i bucało. Ajsszrank połny, "płat" (czynsz) i "sztrom" (prąd) popłacone i nawet bajtle łod Gizdońki niy zamarasiyły siyni. A terozki rano strach "łodecnońć" (przebudzić się), bo do wiecora wszysko może sie wydarzyć i pewnikym niy bydzie to nic dobrego.

  31.07.2020 | 03:02

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Powstańce na piyrszym placu

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Ponoć momy dymokracjo i kożdy może być, jaki ino chce, byle myśloł (abo i niy myśloł) i robiył to, co wynokwiyli reskiyrujoncy.

  26.07.2020 | 19:03

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Komedyje z ałspufym i jakubowki

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  No i my zawelowali. Dejmy se pora dni coby sie "sturać" (oprzytomnieć). Ale już widza, że niykerym przidołby sie jakiś "ałspuf" (tłumik) coby przisztopowali z tym "giftym" (trucizną) kerymu niy ma końca.

  17.07.2020 | 09:26

  Barbara Szmatloch

  Górny Śląsk

  Nikiszowiec

  

• Pogodomy se po ślonsku. Fto sie boji cornego luda?

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  Nojwyższy cas "spokopić" (zrozumieć), że ani po welowaniu, ani po zarazie nic już niy bydzie take same. Bo kożdy, nawet z zawartymi ślypiami, widzi, że tak jak terozki my som "potajlowani" (podzieleni) niy było nigdy.

  10.07.2020 | 20:10

  Barbara Szmatloch

  wybory prezydenckie 2020

  

• Pogodomy se po ślonsku. Maszkytny tydziyń i lać łod Gity

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Przed nami maszkytny tydziyń, bo w poniydziałek bydymy fajrować dziyń kusika, a zaroz po niym światowy dziyń szekulady. Latoś z dowaniym kusikow muszymy przisztopować, ale przeciwko szekuladzie żodyn nic mieć niy może, toż mogymy naszować wiela wlezie.

  03.07.2020 | 06:32

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Jo by chciała welować na porzonnego cowieka, kery każdego uszanuje

  pogodomy se po ślonsku

  Barbara Szmatloch

  26.06.2020 | 10:13

  Barbara Szmatloch

  wybory prezydenckie 2020

  

• Pogodomy se po ślonsku. Zakozane brifmarki, muszkat i ferecyna

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Padajom, że szklerołza niy boli, ale skisz ni abo sie cowiek nałazi i znerwuje zaniym coś znojdzie, abo sie zblamuje.

  21.06.2020 | 20:12

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Utropa z turnusami i świyntowkami

  lekcje śląskiego

  Barbara Szmatloch

  Jak za staryj Polski nastoł kryzys, toż gruby pozawiyrali, a w niykerych wprowadziyli świyntowki, inacy turnuse. Fedrowali tam trzi dni w tydniu, zniyśli deputat i "wsparcie" (zapomogi).

  12.06.2020 | 07:08

  Barbara Szmatloch

  felieton

  

• Pogodomy se po ślonsku: Hopsztosy luftikusow i Maria Hilf

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Forsztelujcie se, że przed Bożym Ciałym mojicie łokna abcybildrami i świyntymi łobrozkami, pucujecie "lojchtry" (świeczniki) coby sie miechtały abo srywocie blumy z zegrodki, a tu jakeś "luftikuse" (gizdy i pyndziwiatry) gzujom po nagu na "kołach" (rowerach). A latoś może tak być. Musza tyż Wom wyzdradzić jaki zy mie gupielok i wytuplikować, fto to taki Maria Hilf.

  05.06.2020 | 06:09

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Ftoś nos ćiśnie za balek

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Latoś niy bydzie pońci chopow i synkow do Piekarski Paniynki. Ale bydom Zielone Świontki i dziyń bajtla. Ponoć "wszysko gro i bucy" (nie ma się czym przejmować). Momy niy biadać i "ćiś" (iść) do roboty, golaca i gasthałzu. Ale tego, że ftoś nos "ćiśnie za balek" (wprowadza celowo w błąd), niy mogymy dać se spodobać.

  31.05.2020 | 20:44

  lekcje śląskiego

  pogodomy se po śląsku

  

• Pogodomy se po ślonsku. Niy poradzymy diobła huśtać

  język śląski

  Barbara Szmatloch

  Może Ślonzoki niy som nojgryfniyjsi, ale takich jich Ponbocek stworzył. Niy som tyż "wybildowani" (wykształceni), bo nijak niy poradzom spokopić pojakymu ftoś godo że jes lepi, kej łoni widzom że jes coroz gorzi. Doś majom łostomajtych berow i bojkow. Bo tukej żodyn nigdy "diobła niy huśtoł" (nie siedział bezczynnie wymachując z nudów nogami).

  22.05.2020 | 01:20

  Barbara Szmatloch

  

• Pogodomy se po ślonsku. Skozani na szreberowske zegrodki

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Jo już żodnymu niy wierza. Niyroz badajom ludzi pora razy i jedna proba pokazuje co inkszego niźli drugo i może sie łokozać, że tym kerzi som ponoć zaflancowani nic niy bydzie, a uznani za zdrowych pozarożajom tych richtich zdrowych.

  17.05.2020 | 19:43

  koronawirus

  lekcje śląskiego

  

• Pogodomy se po ślonsku: Pakety z kotym w miechu

  Barbara Szmatloch

  Barbara Szmatloch

  Wszyscy dostanymy "pakety" (paczki). Ale niy z gyszynkami łod "onkla" (wujka) z "Rajchu" (Niemiec) jak za komuny - z bonkawom, szekuladami, "kałguminym" (gumą do żucia) i "szpilcojgym" (zabawką), bo to bydom pakety do "welowanio" (głosowania). Ale cy "richtich" (rzeczywiście) i kej to bydzie, to nawet "planeciorz" (astrolog, wróżbita) niy poradzi zgodnońć.

  10.05.2020 | 20:53

  pogodomy se po śląsku