Moglibymy zaś mieć dugi łikynd, bo downi Zesłanie Ducha Świyntego na Nojświyntszo Paniynka i apostołow "fajrowało" (świętowało) sie aże trzi dni i po Wielkanocy i "Godnych Świyntach" (Bożym Narodzyniu), łone było nojważniyjsze.
- Kultura śląska nigdy nie zagościła w Zagłębiu, nie ma sensu być razem - przekonywała młodzież z Katowic. - Siła naszego regionu bierze się z różnorodności - odparowywali młodzi ludzie z Sosnowca, którzy wygrali debatę "Haja nad Brynicą", w której przekonywali, że województwo śląskie nie może zostać podzielone.
Prastarzikom kazowali wiyszać niymiecko z hakynkrojcym, potym starzikom cerwono rusko. A za komuny nawet ta bioło-cerwono niy była richtich nasza.
Za staryj Polski Chińcyki szwyndały sie u nos po chałpach i handlowały bawidkami, a nawet figurkami Buddy, kere idzie casym znolyź na gorze abo w kamerliku.
- NIebezpieczne jest budowanie śląskiej tożsamości na konflikcie i niechęci do innych. Ślązacy w swojej walce o uznanie języka muszą szukać sojuszników - mówił we wtorek w Parlamencie Europejskim Adam Michnik, redaktor naczelny "Gazety Wyborczej".
- Chciałbym tu, w Radzionkowie, złożyć naprawdę z głębokim przekonaniem, tak jak to sobie z panem burmistrzem nazwaliśmy przy śląskim obiedzie, deklarację radzionkowską - powiedział w niedzielę (19 marca) Donald Tusk, przewodniczący Platformy Obywatelskiej.
Moja mamulka wierzyła, że gromnica jes jak światłoś wiekuisto kero pokazuje droga do nieba
Świynta za "gurtym" (pasem) i chnet nawiedzi nos Dzieciontko. Styknie przirychtować bioły, "cajgowy" (lniany) "tisztuch" (serweta) z "bortom" (lamówką) z bawełniany "szpicki" (koronki), a na niym postawić krziż, "lojchter" (świecznik), sol, konsek chleba i piniondze - papiorzane i "klepoki" (monety), coby tego nom niy brakowało.
Na "nasze" (łojcow, starzikow, babow i chopow) groby chodzymy durch - podloć, wyciepnońć stare i zaniyś nowe blumy, no i łopucować dynkmal, coby sie miechtoł.
Nasza godka słychać już w prowdziwych tyjatrach. Przodzi był "Cholonek" Janoscha, potym "Hanka" łod Alojza Lyski, a terozki "Heksy z hołdy" w Miyjskym Cyntrum Kultury w Rudzie Ślonski.
Ino w berach i bojkach wszyscy se przajom, dugo żyjom i majom sie dobrze. Nom prziszło żyć w casach, kej wojna durch "klupie" (puka) do naszych dźwiyrzow, choć na razie bez "tankow" (czołgów) i "kanonow" (armat). Ale styknył zakryncony "kokotek" (kurek) z gazym, żeby zawalył nom sie cołki świat. A wongel, kerego my mieli "za tyla" (pod dostatkiem), hned bydymy łoglondać ino w kościele, kaj na łołtorzach stojom wydubane ś niego figurki świynty Barborki.
Niy ino my sie "aszymy" (chwalimy) tym, że sommy robotni, ale tyż inksi tak ło nos godajom. Ponoć po "szwongu" (zapale) do roboty zaroz idzie poznać Ślonzoka. Psinco prowda, może tak było hań downo.
Coby tak szło tyn gorki "luft" (powietrze), kery terozki momy blank za darmo, "forantować" (gromadzić). Stykłoby wrazić go do krałzow i postawić na "fachach" (półkach) w pywnicy jak komporty. Kej chyci "siaroński" (siarczysty) mroz, byłoby jak znoloz. Wongel tyż idzie kupić na ibrich, bo przeca niy "zgeruje" (sfermentuje) ani dziury niy wyleży, ale trza za niego zabulić wszyske piniondze.
Nastoła moda, coby na świyntego Krzisztofa świyńćić autoki i skuli tego "zafropowane" (zakorkowane) som "farne" (kościelne, przi "farze" - probostwie) place i jedyn na drugego "tito" (tyż "titko" - trąbi) coby sie bliży wciś.
Nogle sie łokozało, że nawet na Wiyrchniym Ślonsku, kery zawdy stoł na wonglu, niy bydzie w zima cym "hajcować" (palić). Toż trza sie brać za "forantowanie" (gromadzenie) "charpyńci" (chrustu).
Między innymi z wyrazami "wiyncyj", "bardzij" i "tyż" zmierzyło się 40 osób, w tym autorzy śląskich książek, ale zajęli odległe miejsca.
Chnet bydymy fajrować Dziyń Bajtlow. Przodzi niy było żodnego Dnia Dziecka, dopiyro za staryj Polski zacli łobchodzić na Ślonsku świynto dzieci, ale bylekej.
Downi jak była biyda, to ludzie brali w konzomach "towor" (zakupy) na "heft" (zeszyt), "pomp", "borg" abo na "krycha" (kredyt). Ale kożdy dug trza "abcalować" (spłacać), inacy zacnom nos "fantować" (tyż: wystawiom na "supasta" - licytacja). A dzisiej niy ma z cego.
Downi "dlo przigody" (na wszelki wypadek) nojlepi było mieć skukane złocioki abo czimać piniondze w "szporkasie" (skarbonce). Była niom "krałza" (słoik) zakopano pod "stromym" (drzewem) w zegrodce.
Ślonsko psycholożka opowiada o zawiłościach ludzkiej psychiki w jynzyku ślonskym, ubrana w ślonski strój, na tle ślonskego byfyja. Takiego kanału na YouTubie jeszcze nie było.
- Nie bardzo wierzę w porozumienie śląskich organizacji. Być może nadzieją jest Łukasz Kohut, który stara się pracować ponad podziałami. Odniesie sukces, jeśli pociągnie za sobą młodych. Sporo ich już wie, że śląskość jest atrakcyjna - mówi prof. Małgorzata Myśliwiec, politolożka z Uniwersytetu Śląskiego.
Szczepan Twardoch w czwartek (20 stycznia) w Parlamencie Europejskim domagał się uznania godki za język. - Opór państwa wobec takich postulatów jest objawem jego słabości - przestrzegł pisarz.
Ponoć piyńć miljonow Polokow niy mo w chałpie żodny ksionszki. Toż nawet niy majom "boroki" (biedacy) co wrazić pod "almaryjo" (szafę), kej sie "kolybie" (kołysze)
Padajom, że jak ftoś mo pecha, to nawet w drzewnianym kościele dostanie cegłowkom w łeb. Pech doś dugo mie łomijoł, ale niydowno poszoł na całego. Noprzod dopod moje "bryle" (okulary), potym "rozlajerowoł" (rozregulował) mi komputer "na amyn" (całkowicie), a zaniydugo zasadziył sie na moj łeb.
Tak se myśla, że Ponboczek kozoł Ewie i Adamowi, coby zaludniali ziymia niy po to, żeby sie potym ludzie "prali" (bili), ale pomogali jedyn drugymu. Ino my sie w tym "blank" (całkiem) "potraciyli" (pogubili) i jak jes, kożdy widzi.
Trzeba być naiwnym, by słowa Donalda Tuska o uznaniu języka śląskiego brać za zapowiedź uchwalenia przepisów w tej sprawie. Lider PO powiedział jednak coś bardzo ważnego. W kilku zdaniach udowodnił tezę Kazimierza Kutza o dupowatości Ślązaków.
Nie ma sensu tracić czasu na walkę o uznanie ślonskiej godki za język regionalny. Ani obecna, ani żadna inna władza w Polsce na to się nie zgodzi. Ale nie jest w stanie zakazać Ślązakom godać. Chodzi tylko o to, by godać ciekawie i mądrze.
Łukasz Kohut, poseł do Parlamentu Europejskiego z województwa śląskiego, wygłosił przemówienie w godce. Tłumacze z polskiego nie dali rady.
Historia walki Ślązaków o uznanie ich mowy za język regionalny to nie tylko pokaz siły coraz bardziej scentralizowanego państwa. To także prezentacja obłudy polityków od lewa do prawa.
Policja nie będzie ścigać internautów, którzy obrażali Ślązaków. - Zaskarżymy decyzję o odmowie śledztwa - zapowiada Ślązak, który poczuł się poszkodowany.
W trwającym spisie powszechnym nie została wyszczególniona narodowość śląska. Regionaliści i politycy wyjaśniają w internecie, jak jednak można ją deklarować.
Kożdy chciołby we świynta se dychnońć i zaznać trocha spokoju. Ale nic z tego, bo "reskiyrujoncy" (rządzący) podciepli nom purtko (tyż zapartek i zbuk - zgniłe jajko) miyndzy "kroszonki" (pisanki).
To już koniec betlyjkow, "gojikow", "kristbaumow" (choinek) i inkszych "ćiaćkow" (ozdób). Koniec "naszowania" (podjadania), śpiywanio kolyndow i pastuszkowego tyjatru. Trza wszysko poschraniać, powyciepować i poleku robić "plac" (miejsce) "hazokowi" (zajączkowi) i "agnuskowi" (barankowi).
Tylko dwóch europosłów z województwa śląskiego zagłosowało w grudniu za przyjęciem rezolucji Parlamentu Europejskiego, która ma znacznie ułatwić ochronę praw mniejszości etnicznych i językowych. Przeciw temu rozwiązaniu opowiedzieli się m.in. Jerzy Buzek i Jan Olbrycht, ale po krytycznych głosach środowisk regionalnych zmienili zdanie.
Łukasz Kohut, poseł Parlamentu Europejskiego z województwa śląskiego wygłosił przemówienie w godce. Tłumacze pogubili się.
Czy język śląski umrze? Oby nie! W słowach "oby nie" zawiera się marzenie o tym, by fenomen kulturowy i językowy Górnego Śląska przetrwał. Mimo procesów unifikacyjnych zachodzących na świecie i w Polsce. Mimo czasów, które nie sprzyjają zachowaniu "rzeczy mniejszych", a do takich zalicza się język śląski, choć dla wielu jest przecież sprawą wielką, jeśli nie największą.
Kilka spraw należy postawić jasno: Ślązacy są Polakami. Bo jak inaczej? Czy język, którym mówicie to śląski? Pokażcie mi człowieka, który mówi tym językiem. Pewnie siedzi gdzieś pod ziemią, głęboko ukryty przed prześladowcami.
Kaj te casy, jak cowiek był mody i cekoł, coby w Boże Ciało "gichało" (lał deszcz), bo wtynczos niy było procesje i szło zdonżyć na "Bonanza" abo "Zorro" w telewizorze. Te gizdy komunisty chciały, żeby w kościele i na procesji było mało ludzi, toż probowali abo jich "zbamońcić" (ogłupić), abo straszyć, że stracom "sztela" (stanowisko).
Głosami PiS i Kuzki'15 Sejm nie zgodził się na wprowadzenie do porządku obrad ustawy, która dałaby mowie śląskiej status języka regionalnego.
Na sama Barborka śjechały do Katowicow "auslyndry" (obcokrajowcy) na "byzuch" (z wizytą), coby nom wongel wybić z gowy. Wszysko "beztoż" (dlatego), żeby "luft" (powietrze) niy był smrodlawy, bo ani ludzie, ani "stromy" (drzewa) tego niy szczimiom. "Styknie" (wystarczy) "wejrzeć" (spojrzeć) bez łokno, coby nic niy widzieć, abo "pora" (kilka) razy se dychnońć, coby "kucać" (kaszleć) cołki dziyń.
Copyright © Agora SA
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
