Kożdy, jak go chyciyła jakoś "niymoc" (choroba), probowoł wykurować sie w doma. Jak kogo bolały "krziże" (też "pukel" - kręgosłup, plecy), mioł "rojmatyka" (reumatyzm) abo "heksynszus" (postrzał, rwa kulszowa), to sie szmarowoł amolym. Jak kogoś "zasztopowało" (miał zatwardzenie), stykło sie napić maślonki abo zjeść pora suszonych "flałmow" (śliwek), a jak prziszło "morzisko" (ból brzucha) abo "durchwal" (też "laksyra", "sraczka" - biegunka), trza było podietować, jeść przez pora dni "cwibak" (sucharki), "hawerfloki" (płatki owsiane), "gris" (kaszę manną) i było dobrze. Dieta pomogała przi "sfrocaniu" (też "rziganiu" - wymiotach). A na "hercklekoty" (kołatanie serca) stykło sie napić waleriany. Nojgorzi było ze "szwajami" (stopami zaatakowanymi przez grzybicę), bo ta choroba kożdy pocuł.
Niy chodziyło sie do dochtora z "blazami" i "plynckyrzami" (odciskami), bo stykło wymocyć nogi i prziklejić "floster" (plaster). Z "bolokami" (strupami, czyrakami) i "chrostami" (pryszczami) tyż se ludzie radziyli sami. Nawet jak boloł jich "hyrdoń" (grdyka, krtań, gardło), stykło sie wygrzoć. Jak ftoś mioł "fiber" (gorączkę), to sie napiył lipy, wypociył i łozdrowioł. Gorzi, jak zacon "kucać" (też "dusić sie", "charlać" - kaszleć). Przikłodało sie wtynczos na "brust" (klatkę piersiową) gorke, "sztamfowane" (rozdrobnione) kartofle z fetym (smalcem). Z tym kucaniym to było wiela śmiychu, bo kucać znacyło siedzieć w kucki (po naszymu "cupieć"). Fest kucali ci, co mieli "tubera" (też "lonzok", "świńcuch" - gruźlica, suchoty). Jak ftoś mioł "kramfadry" (żylaki), "krymfy" (padaczkę), bruch (przepuklinę), "brant" (infekcję, ale też pragnienie), "hercszlag" (zawał serca) abo wielgi "auszlag" (wysypkę), dostowoł "rewiyr" (zwolnienie lekarskie), "pile" (tabletki) abo "szpryce" (zastrzyki, ale też strzykawki).
Jak i to niy pomogło, trza było brać sie do lazarytu. Przodzi rychtowało sie do "kofra" (walizki) abo "rajzyntasze" (torby podróżnej) szpitolne łachy. Moja starka mieli łobleczynie na beztydziyń i na niydziela, a "ekstra" (oddzielnie) do lazarytu. Niy mogło być "bonte" (kolorowe), ino biołe abo jasne. Trza było "przirychtować" (przyszykować) "lacie" (domowe pantofle), "nachthymd" (nocną koszulę) abo "szlafancug" (piżamę). Chopy brały tyż "szlafmyce" (czapki zakładane na noc zakończone pomponem), a kobiyty "lizeski" (szlafroki do pasa). Bo "deka" (koc), "sztebdeka" (kołdra) i "zogowek" (poduszka) dostowało sie na miyjscu. Wele łożka stoł "sztynder" (stojak), na kerym wisiała flaszka z kroplówkom, a pod łożkym leżoł "sziber" (basen). "Medykamynty" (lekarstwa) roznosiyły siostry, tyż klosztorne. Nojgorzi było, jak takymu borokowi trza było zrobić "klistiyra" (lewatywa). A jak z kymś było richtich źle, to stawiali przi jego łożku "forchang" (zasłonę, parawan).
Ci, co mieli "holcbajn" (drewnianą nogę), chodziyli "pod berłami" (o kulach) abo pod "krykom" (laską). Co do "kustu" (wyżywienia), w lazarycie wszystko było jałowe i "warzone" (gotowane). Łod świynta dowali "bajlaga" (dodatek do chleba - np. ser albo szynka w plastrach) i ło tym, coby sie tam "spragdać" (przytyć), niy było mowy. A jak nic niy pomogało, dostowało sie "uwalit" (rentę inwalidzką). Trefiyło sie tyż, co jakiś "byamter" (urzędnik) był już jednom nogom na drugym świecie, ale durch sie pytoł dochtora, wiela może jeszcze pożyć jego ślubno. Dochtor mu padoł, co łona mo końske zdrowie i jak przodzi niy przejedzie jom "banka" (tramwaj), bydzie musioł na nia cekać z 30 lot. Byamtrowi ulżyło i prosiył, coby wszyscy ło nia dbali. Familio niy mogła sie nadziwić, jaki z niego dobry cowiek. A łon, jak już zawiyroł łocy, pedzioł dochtorowi na ucho, co jak pomyśli, że tak dugo bydzie mioł łod ni świynty spokoj, to zarozki lży mu sie umiyro. Ale Wy sie tam niy uwijejcie. Toż "chowcie sie" jakoś (bądźcie zdrowi).
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze