Ludzie sie rodzom, żyjom i umiyrajom. Na śmierć godało sie u nos śmiertka, kostucha abo kostusia i łony jedny niy dało sie "łoszydzić" (oszukać). Bo stary umrić musi, a mody może. Była to chudo, wielgo kobiyta, prawie szkelet. Na gowie miała chusta, na "puklu" (grzbiecie) dugi, bioły "mantel" (płaszcz), a w rynkach kosa. Godało sie, że jak w familii rodzi sie bajtel, ftoś musi zrobić mu "plac" (miejsce). I niyroz tak było. Ci co już mieli swoje lata, spodziywali sie co śmiertka niydugo po nich przidzie. Niy kupowali nic nowego, bo już sie niy łopłaciyło. Jak co mieli, to pisali testamynt, coby potym ło "erbowizna" (dziedzictwo) niy było zwady. Downi mało fto umiyroł w lazarycie. Umiyrało sie w doma. Ale przodzi dzioły sie dziwne rzecy: zygor nogle stanył, pynkło "zrzadło" (lustro), łobroz spod ze ściany, dźwiyrze sie same łozwarły abo wyły psy. Ludzie słyszeli tyż co ftoś jich woło, choć żodnego niy było "na podoryndziu" (pod ręką, w pobliżu). Wszyscy sie boli jak jym trefiyły dwie siykyrki - 77 lot, bo ponoć takym śmiertka nojbarzi "przoła" (kochała). Ludzie wierzyli tyż w "śniki" (sny).
Z umiyrajoncym trza sie było pożegnać. Zapolało sie gromnica i rzykało ło dobro śmierć. Posyłało sie tyż po kapelonka, coby namaściył konajoncego świyntymi łolejami. Potym już ino sie cekało, kej wydo łon łostatnie tchniynie. Bajtle wiedziały co muszom być cicho i niy "zawodzać" (przeszkadzać)
Do umartego dochtora sie niy wołało. Przikłodali mu do wargow zrzadło i kej zaparowało, to jeszcze niy był koniec. Starka przed śmierciom przikozali mojymu łojcowi, coby ji prziłożył do piyntow rozgrzone żelosko. Niy boła sie śmierci ino tego, coby sie niy łobudzić jak już bydzie zakopano. Bo downi trefiało sie, że pochowali kogoś w letargu. Ludzie niyroz łosprowiali ło "kopidole" (grabarzu), kery słyszoł z grobu "larmo" (hałas) i lecioł po kapelonka. Jak łozwarli trumna, to łobejrzeli umartego kery leżoł na boku, mioł powyrywane wosy z gowy i był cołki podropany. Ale zawdy było za późno.
Jak już śmiertka prziszła, zawiyrało sie łokna i zakrywało zrzadła coby sie w nich niyboszczyk niy łodbijoł, bo wtynczos zaroz mog umrić ftoś z nojbliższy familie. A zygory "zastawiało" (zatrzymywało) sie ło ty godzinie ło kery dusza łopuściyła ciało, coby pokozać, że cas przestoł sie dlo niego "rachować" (liczyć). Umartego trza było umyć, a chopa jeszcze łogolić. Do wody dolywało sie szpyrnolu coby, głownie w lato, dotrwoł do pochowku. Zawiyrało mu sie łocy, a rynce skłodało jak do rzykanio i łowijało na nich rożaniec. Miyndzy nie wkłodało sie ksionszka z kery umarty za życio rzykoł. Łotwiyrało sie jom na stronie kaj była modlitwa za umartych abo litanio do wszyskich świyntych. Nikerzi do kapsy wkłodali niyboszczykowi na droga pinionc, "taszyntuch" (chusteczkę do nosa), piyntka chleba, "bryle" (okulary), a casym i fajka. A pod "zogowek" (poduszkę) flaszka ze świynconom wodom. Trumna musiała stoć tak, coby nogi były przi dźwiyrzach, gotowe do łopuszczynio domu. Zapolało sie tyż świycki. Umartego trza było "wachować" (pilnować) bez trzi dni i noce (godało sie ło nich "puste noce").
Niyboszczyka trza było godnie łoblyc. Blank downo chowało sie go w płociynny, śmiertelny koszuli. Potym chopow kładło sie do trumny w "ancugach" (garniturach). Ale nikerzi nawet pod koniec życio mieli ino jedyn i to łod ślubu kery był za ciasny. Wtynczos brało sie nożycki i "przeszczigało" (przecinało) "szaket" (marynarkę) na plecach tak, co szło "knefle" (guziki) pozapinać. Ważne tyż były "szczewiki" (buty), bo niy uchodziyło iś do nieba po bosoku. Niy mogły być łone podzelowane. Niykerzi kupowali szczewiki z "papyndekla" (tektury) "poszrajchowane" (pomalowane) na corno. Bo łoblecynie do trumny musiało być abo corne abo biołe. Kobiyty chowało sie w ślonskich strojach.
Ło trumna trza sie było postarać zawcasu. Jak ftoś był samotny dboł ło to, coby mieć jom "narychtowano" (przyszykowaną) na "gorze" (strychu). Żodyn niy chcioł, coby go potym musiała pochować gmina jak łostatniego biydoka. Nikerzi nawet spowali w trumnie, coby sie napasować, ale to niy uchodziyło i ludzie mieli takich za dziwokow.
Jak sie wynosiyło trumna z niyboszczykym, trza było niom trzi razy "piznońć" (uderzyć) ło prog i za kożdym razym wypedzieć: "Z Panym Bogym". Przed chałpom już cekoł lajhynwagyn. Wyglondoł jak karyta z bojki - mioł małe łokynka bez kere widziało sie trumna i był cołki "wyrobiany" (rzeźbiony). Zaroz za trumnom szła łoblecono na corno wdowa. Za niom bajtle, familio i cołko reszta. W kościele była żałobno mszo i cołki kondukt szeł na cmyntorz kaj kopidoł wykopoł doł. Jak już spuściyło sie tam trumna, to nikerzi suli na nia gość ziymi abo kwiotki. A potym była stypa, na kero godali tyż łoblywanie skorki. Jak już sie ziymia na grobie uleżała, godziyło sie postawić umartymu "dynkmal" (pomnik), a potym ło niego dbać. Dowało sie, i do dziś sie dowo, na msze za tych kerych już s nami niy ma.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze