Rozcasu (dawniej) prawie kożdo kobiyta poradziyła łobszyć (uszyć i przeszyć) na beztydziyń cołko familia. Ale jak sie chciało mieć szaty, jakla (żakiet) abo kostim na niydziela, szło sie do szwocki. Nojprzod coby połoglondać mołdynhefty (gazety za zdjęciami strojów), a potym stykło sie ugodać (umówić) i cekać na piyrszo anproba.

W kożdy chałpie były myjtermas (miara krawiecka), sztopnadla (gruba igła) i cwist (przędza) do sztopowania (też ficowania - cerowania), heknadla (szydełko), szpyndliki (szpilki), zicherki (agrafki), bigelbret (deska do prasowania), zielosko, naparsztek, a nawet nejmaszyna (maszyna do szycia), na kero godało sie tyż zingera (od nazwy marki Singer). Ale samymu to szło uszyć nojwyży hausklajd (też hazuka, mantelszyrca - podomka), zopaska (fartuch) abo wybiglować (wyprasować) chopu bigelfalty (kanty u spodni). No i poprzeszywać znoszone łachy bajtlom. Pamiyntom, jak starka wyciongali ze szranku (szafy) stare łoblecynia (ubrania) i przi nikerych godali: To jest z UNRR-y i trza łostawić, bo przewroci sie na drugo strona i bydzie keby nowe. Pakety (paczki) z UNRR-y przichodziyły zaroz po II wojnie z Hameryki i kożdy cechtowoł (pilnował), coby je dostać. A w nich były jodło (jedzenie), cygarety, a nawet konski sztofu (materiału) na ancug (ubranie) abo mantel (płaszcz).

Jak sie chciało mieć porzonny klajd (też kecka, szaty - sukienka) abo kostim, szło sie do szwocki (krawcowej). Przodzi trza było kupić sztof, futrowka (podszewka), knefle (guziki), rajsfeszlus (zamek błyskawiczny) i druknepfy (zatrzaski). Jak przidatne mogom być druknepfy, przekonałach sie, jakżech łopisowała ślonsko gra (na gra godało sie szpil) liczbowo Karolinka, kero sztartła (wystartowała) w 1957 r. Nojprzod na kuponie było 90 polow, ale żodyn niy poradziył cylnońć (trafić). Potym było już ino (tylko) 49 polow. Kuponu z 90 polami niy miało żodne muzyjum i znodłach go bez cufal (przypadek) w . biksie (puszce), kaj były druknepfy. A że downi, jak sie już jakiś łach wyciepowało, trza było przodzi połodpruwać to, co mogło sie przidać (nojważniyjszy był kragel - kołnierz z cicika - futerka), a nawet druknepfy, kere, coby sie niy potraciyły, zapinało sie na papior. I tak zachowoł sie, trocha podziurawiony, stary dokumynt.

Szwocka miała narychtowany (przyszykowany) muster (wykrój, formę) na szaty, spodki (spódnice) - faltynroki, plisynroki (plisowane spódnice) i tryjgeroki (spódnice na szelkach). Jak już wszysko powykrowała i poheftowała (pofastrygowała), szło sie do anproby (przymiarki). Szwocka bardzo sie narobiyła, bo musiała łobciepać (też łobyndlować - obrąbić) "ranty (brzegi), prziszyć aksle (też tryjgry - ramiączka, szelki z materiału), polstry (poduszki na ramionach), gurt (pasek) ze sznalkom (klamerką), borta (lamówka), kapsy (kieszenie), cośik pościybać (zmarszczyć), zrobić apnyjery (zaszewki), zogibki (fałdy, zakładki), załm (podwinięcie), szlic (rozcięcie), prziszyć krauzka (falbanka) i zatel (karczek w koszuli, bluzce). Niykere paradnice (strojnisie) chciały tyż mieć maszki (kokardki), ale maszka to także lajtera abo lałfka - oczko w pończosze. I trza było dawać pozor, coby niy przibrać (przytyć), bo wtynczos nic by niy pasowało i byłoby knap (przyciasnawe). Ale żodyn niy chcioł tyż wyglondać jak lajbuś (mieć zbyt luźne ubranie).

Niy wiym po jakymu (czemu) na krawcową godało sie szwocka, a na chopa, co szył ancugi, mantle, ibercyjery (palta) abo jupy (kurtki) krawiec? Ale ciekawe, jak se poradziył tyn, kery musioł uszyć galoty (spodnie) z trzyma nogawicami (nogawkami). Bo w 1909 r. w Bytomiu miyszkoł chop, kerymu wyrosły trzi nogi. Nazywoł sie Franciszek Lentini i był Italokym (Włochem). Mioł dwie nogi prawe i jedna lewo. Łoblecynie chyba wiela (dużo) go kosztowało, bo musioł kupować jeszcze dwie pory szczewikow.

W 1923 roku jedyn karlus (kawaler) jechoł cugym (pociągiem) z Raciborzo, kaj łodebroł łod krawca szyty na miara ancug. A że mioł sie spotkać zaroz z lipstom (narzeczoną), chcioł sie gibko (szybko) przeblyc (przebrać). Wloz w cugu do haźlika, seblyk (rozebrał) stare, połotane galoty i zaroz wyciep je bez łokno. Musioł mieć bardzo gupio macha (mina), jak łospakowoł paket z ancugym i łobocył, co mioł w niym ino szaket (marynarkę). Jak wyłaziył na peron, to najprzod chyciył go szafner (konduktor) i doł mu sztrofa (mandat), bo bilet pofurgoł (wyleciał) razym ze starymi galotami, a na banhowie (stacji kolejowej) zaroz scopiyli (złapali) go szandary (żandarmi), bo paradowoł w spodniokach (kalesonach).

Aleksandra Sobczak
Czytaj teraz
Więcej
    Komentarze
    Zaloguj się
    Chcesz dołączyć do dyskusji? Zostań naszym prenumeratorem