Downi do roboty chodziyły przeważnie chopy, a kobiyty miały ji aż zadoś (za dużo) w doma. Ale w 1910 r. w Zobrzu jedna tako probowała śjechać szolom (windą w kopalni) przeblecono (przebrana) w chopske łachy (ubranie), bo jeji ślubny zrobiył se bumelka i poszeł do szynku grać w szkata (popularna na Śląsku gra w karty). Wziyna sie łona na łodwaga i za chopa chciała przerobić szychta. Sztajger sie jednak kapnył (zorientował) i posłoł jom do dom. Niykerzi chodziyli tyż po fechcie (na żebry), ale i to niy było leko, bo coby sie nikaj niy smykali (włóczyli), musieli mieć legitki i mogli chodzić po prośbie ino tam, kaj mieli meldunek.
Jak prziszeł kryzys i zawiyrali gruby, bergmony (górnicy) sami se kopali wongel w biydaszybach (nielegalnych szybach wydobywczych). Godali na nich biydaszybikorze. Nikerzi brali wsparcie (zapomogę), ale było tego tela co kot napłakoł. Zawdy sie dziwowałach, co w starych heftach (zeszytach) łod moji mamulki wszysko było pisane bronotnom (brązową) tintom (tinta - atrament, ale tak określano też pijaków). Starzik broł wsparcie, w doma była biyda, to sami se tinta robiyli.
Bergmon jak przinosiył geltag do dom, to kłod go na stoł razym z loncetlom (paskiem zawierającym wykaz dniówek i rozliczenie). Wtynczos dostowoł łod swoji ślubny taszyngelt (kieszonkowe) na cygarety (papierosy) i piwo. Mój starzik kurzył (palił) beztydziyń (w dni powszednie) giewonty, a ino w niydziela mog se lajstnońć (zafundować sobie) plaskate (płaskie) wawele. Roz chopcy z placu (z podwórka) namowiyli mie, cobych jym pokozała tako cygareta, bo chcieli se jom powoniać (powąchać). Cołko spocono ze strachu prziniosłach jom ku klopsztandze (trzepakowi). Nic my jeszcze niy zdonżyli napochać (spsocić), jak zawołali nos do dom. Łokozało sie, co jedyn klachoc (plotkarz, klachula - plotkarka), kery był pynzjonistom (emerytem) i cołki dziyń siedzioł w łoknie, polecioł do łojcow pedzieć, że kurzymy cygarety, co było cygaństwym (nieprawdą). A ci kajsik (gdzieś) sie uwijali (spieszyli) i kozali starzikowi nos sprzezywać (zrugać). Siedli my se wszyscy na słodach (schodach) i starzik przodzi (najpierw) spytali się, wiela momy lot, a potym zacli łosprowiać (opowiadać), że jak byli tacy starzi jak my, to już łod downa kurzyli. Jak starka to usłyszeli, starzikowi dostało sie barzi niźli nom i łobeszło sie bez lyjtow (też szmarow - lania).
Kożdy chciał mieć dużo piniyndzy, ale niy gospodorz Boski z Tarnoskich Gorow. Erbnył (odziedziczył) łon w 1898 r. po ciotce z Lotaryngii wielgo chałpa i 99 tys. marek. Niy twało jednak dugo, jak przijechoł nazod (z powrotem), bo niy poradziył (potrafił) nawyknońć (przyzwyczaić się) do dobrobytu. Zaś inkszym zawdy było mało, tak jak niyjakymu Balcerkowi, kery zatajył przed zusym, co jego łojciec w 1923 r. umar i 12 lot broł jego uwalit. Uzbiyrało sie tego 6 tysiyncy, kere musioł zwrocić i łodsiedzieć w hereście (więzieniu).
Downi pinionc sie szanowało i niy nosiyło, jak dzisiej, po kapsach (kieszeniach), ino w gelttaszy, portmanyju abo w bajtliku (portfelu, portmonetce). Coby dostać pynzyjo abo uwalit, wszyscy musieli płacić biksyngelt (składki). Już w 1534 r. w hucie w Sowicach stoła biksa (metalowa puszka), do kery bergmony wciepowały (wrzucali) kożdy tydziyń dwa fynigi. Potym płaciyło sie do społki bracki i kasy ubogich. Coby sie w tym niy potracić (pogubić) ani niy dać sie łoszwobić (oszukać), do szpecjalnych heftow klejyło sie marki (znaczki). W 1904 r. uwalidy zacli przinosić do dom briftryjgry (listonosze). Ale ludzie były niyrade, bo godziyło sie dać jym cosik na lepsze (napiwek). Ludzie mało szporowali (oszczędzali) i niy mieli ani fyniga w szporkasie (kasie oszczędnościowej, banku), bo niy było z cego.
Jak traciyli robota, to wajali i labiydziyli (narzekali), ale tyż bozny (żarty) sie jich czimały. W 1933 r. jednymu bogatymu gospodorzowi w Tychach, co pozwolnioł ludzi z roboty, w nocy ktosik (ktoś) ukrod wszyske kury. Złodzieje łostawiyli ino kokota, a do łogona prziwionzali mu kartka na kery stoło (na której było napisane): Bezrobotny.
Kawiarnie i restauracje, z których słynęły Katowice [ARCHIWALNE ZDJĘCIA]>>>
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze