Downi kożdo ślonsko gospodyni czimała w doma coś "na ibrich" (na zapas). Chopy tyż miały zawdy pokryte cosik "dlo przigody" (na wszelki wypadek), co jak prziszeł 1921 rok, bardzo sie przidało. Bo choć "kaj indzi" (gdzie indziej) wojna sie już skońcyła, na Ślonsku ludzie sie dopiyro szykowali.

W piyrszy wojnie Ślonzoki biyły sie za Niymcow, "kerzi" (którzy) choć przegrali, "dali" (nadal) sie sam rzondziyli. Nasi dwa razy probowali zrobić z tym porzondek, ale sie niy udało. Wielge mocarstwa zarzondziyły, coby zrobić "welunek" (głosowanie), do kogo Ślonsk mo noleżeć. Jak do tego prziszło, hotele były pełne i jedyn adwokat niy mioł kaj spać. Ale kamrat zgodziył sie wzionć go na "kwatyra" (mieszkanie).

Jak portier spytoł sie ło nazwiska, to myśloł, co go "robiom za bozna" (żartują z niego), bo usłyszoł, iże sie mianujom Pośpiech i Wolny. Musieli mu "wytuplikować" (wytłumaczyć), co jedyn to adwokat Konstanty Wolny, a drugi ksionc poseł Paweł Pośpiech. A tam "kaj" (gdzie) mieli spać polske kuriery, tyż była "ciźba" (tłok) i rano sie wydało, że w jednym łożku spali Wilk z Zajoncym, a w drugym Pajonk z Bonkym. Wolny, jak sie ło tym dowiedzioł, to spominoł, co mioł w sondzie sprawa kaj przeciw siebie stowali Wrobel i Kawka, a świadkowali jym Czapla i Skowronek. A w inkszy Baryton procesowoł sie z Basistom, a sondziył jich Gemoll.

Ale welunek niy poszoł po naszy myśli, bo Niymce zwiozły tych co sie "samkej" (tutaj) rodziyli, a u nich robiyli na grubach. Wtedy Wojciech Korfanty doł rozkaz i wszyscy powyciągali to, co mieli zakopane abo skryte: "gywery" (karabiny), "flinty" (strzelby), "rebuliki" (rewolwery), a jak niy było nic lepszego "na podoryndziu" (pod ręką), to i "luftbikse" (wiatrówki) sie przidały. Nikerzi mieli "handgranaty" (granaty ręczne). W nocy z 2 na 3 maja wybuchło III powstanie ślonske. Jak ftoś był za Niymcami, to siedzioł w doma, bo po jejich stronie biyły sie prowdziwe wojoki. Ci, co byli za Polskom, szli jak stoli - w ancugach, myckach i dziurawych szczewikach, bo mundury to jym poszyli dopiyro jak było po wszyskym.

A gańba było do powstanio niy iś, choć modego życio zawdy szkoda. Powstańce goniyli Niymcow i doszli pod "Annaberg" (Górę św. Anny), kaj była nojwiynkszo bitwa. Wielu łostało tam na zawsze. A matki "labiydziyły" (uskarżały się): "Kajze mi sie podzioł moj synocek miyły, pewnie go w powstaniu Grynszuce zabiyły" (Później dokonano zmiany w tekście pieśniczki na "złe wrogi zabiyły", a Grynszuce pochodzą od słowa "Grenzschutz", niemieckiej formacji wojskowej ochrony pogranicza).

A potym Ślonsk podzielyli i kyns dostoł sie Polsce. Muszymy pamiyntać ło tych co sie w powstaniach ło Polska biyli i łosprowiać to bajtlom.

A nojlepi wzionć jich do Muzyjum Powstaniow Ślonskich w Świyntochłowicach. Tam na "poru sztokach" (kilku piętrach) pokazujom, jak to richtich było. Noprzod zoboczycie film, na kerym nikerzi bydom "ślimtać" (płakać), jak łobejrzom, co ludzie musieli tukej wyciyrpieć. A potym telefon pogodo sie z wami po ślonsku i bydziecie mogli wsiednonć do "banki" (tramwaju) i zgadować, kaj łona jedzie. Zoboczycie ślonske miyszkanie, kaj za łoknym bydom sie gonić powstańce i "szupoki" (Schutzpolizei - policja) i do siebie szczylać. A niy wystroszcie sie, jak zacznie godać do wos chop z "papyndekla" (tektury).

Pódzie se tyż zawelować - bo dostaniecie dwie kartki, kere potym wciepniecie do urny, łoblyc powstańca (a dlo zmylynio bydzie tam "pikelhauba" - niemiecki hełm zakończony szpikulcem) abo zbudować woz pancerny. A jak ftoś bydzie "wrazicki" (ciekawski), to z wiyrchu może połoglondać, co robiom w powstańczym sztabie, abo bez luneta kuknonć, jak sie bijom. Na koniec poszukejcie, bo może wasz starzik abo prastarzik był w powstaniu, to go tam znojdziecie, bo jo swojego znodłach.

Anna Gamdzyk-Chełmińska poleca
Czytaj teraz
Więcej
    Komentarze
    niymce zwiyźli, bo "poloczki" chcieli coby welowali Ci, kerzy sie urodzili. Tekst zmanipulowany historycznie
    już oceniałe(a)ś
    1
    0
    Lubiołch Cie babo czytać, ale episz fleki. Jak to było sie niy dowiedzom w muzeum, bo tam je yno polsko wersyjo.
    już oceniałe(a)ś
    0
    0