Na wiosna kwitły u nos jabłonki. Jak już na gałynziach wyros owoc, godali na niego "ponki" (jabłka). A pod jesiyń robiyło sie ś nich "apfelmus" (przecier, mus jabłkowy). Podobnie było ze śliwkami - kwitły śliwy, potym srywało i jadło sie "flaumy", a smażyło sie ś nich "flaumus" (przecier śliwkowy).
Niy inacy było z dzieciami. Jak sie rodziył jakiś bajtel za Niymca (do 1922 r. i podczas II wojny światowej), dostowoł na krzcie niymiecke miano, a jak za Polski, to polske. Za Polski tyż dowali poniymiecke miana, kere dziecko "erbło" (odziedziczyło) po starce abo starziku. Inaksi jednak było napisane w "papiorach" (dokumentach), a inaksi "na placu" (na podwórku). Tam na Joachima wołali Achim, na Alojza Lojzik, na Huberta Bercik, a na Józefa Zeflik abo Zefel. Wśród popularniejszych imion byli jeszcze Acik (Andrzej), Bynek (Bernard), Ecik (Edward), Francik, Francek abo Froncek (Franciszek), Fricek (Fryderyk), Gustlik (Augustyn), Hanys, Hanek (Jan), Jorguś (Jerzy), Makslik (Maksymilian), Manek (Emanuel), Ojgyn (Eugeniusz), Stanik (Stanisław), Tyjo (Teodor) abo Wilym (Wilhelm).
Downi jak "szkolorze" (dzieci szkolne) jeździyły na kolonie, była "tako moda" (zwyczaj), coby starzikom, ciotkom, ujkom, a nawet somsiodom posyłać stamtond "brifkarty" (pocztówki, widokówki). A coby "briftryjger" (listonosz) wiedzioł, komu je zaniyś, trza było wypisać adres. Moj brat chcioł z kolonii posłać brifkarta do ciotki, co godali na nią "Tola". "Miarkowoł" (domyślał się), że coś tu niy gro i napisoł: Tolicja. A biydoczce na krzcie dali "na miano" (na imię) Antonina. Zaś zwrot "mianować sie" (nazywać się) dotyczył nazwiska. Ciotka Antonina "za dziołchy" (będąc panną) mianowała sie Ociepka, a "po chopie" ("jak sie wydała", czyli po wyjściu za mąż) - Kolenda.
U dziołchow jeszcze ciynży było zgodnonć, jak kero "richtik"(rzeczywiście) mo na miano. Bo Hyjdli abo Wisi było Jadwiga, Cili - Cecylia, Fridce - Elfryda, Kondzi - Kunegunda, Lyjnie - Helena, Trudzi - Edeltrauda, a Stazyjce - Anastazja. W 1938 r. moj łojciec chodziył do polskego gimnazjum i coby zdać matura, "rechtor" (nauczyciel) kozoł mu zmiynić se miano Gerhard (rodziył sie w 1918 r.) na Gerard. Skuli tego mioł spokoj po wojnie, bo ujka Helmuta komunisty zmusiyli, coby se zmiyniył miano na Bolesław, a ciotka Hildegarda na Krystyna. Ino moj potek Wilhelm sie zawzion, aż w końcu dali mu świynty spokoj.
Ale dość grzebanio w starych szpargałach, bo na dworze pokozały sie już "gryfne" (piękne) kwiotki. Noprzod żołte "mlyce" (mlecze, mniszek lekarski). Ale niy pomylcie mlycow z "mlycokym", który oznacza smarkacza, ale też mleczny ząb. Mlyce rosły na polach i przi drogach, a ci co chowali "krole" (króliki), musieli dlo nich natargać kożdy dziyń "srogi" (duży) "miech" (worek) tego zielska. "Wele" (koło, blisko) nich rosły "gyńsipympki", czyli malutke stokrotki. Na polach i w "przikopach" (rowach), kaj zawdy stoła woda, pokazywały sie żołte "buterblumy" (kaczeńce lub jaskry) abo "modroki" (chabry). Dziko rosły tyż "siyrotki" - malutke bratki. Łobrywało sie jym łebki i po wysuszyniu robiyło sie ś nich "tyj" (herbatę). A wkoło kwitnył na bioło i "lilowo" (fioletowo) "krasikoń" (koniczyna).
W łogrodkach sadziyło sie sztifmiterki" (duże bratki), "rołzy" (róże), "tulpy" (tulipany), "nelki" (goździki), "jadwiżki" (astry) i "leluje" (lilie). Leluja godało sie tyż na wyrośniynto dziołcha, co "miała ruła" (była powolna). A kajniykaj trefiyły sie "kokoci galoty" (kogucie spodnie) - irysy. Kwiotki miały krotke i duge "sztyngle" (łodygi). Te z dugymi nadowały sie do pleciynio wionkow, bo dziołszki na wiosna chciały "szykownie" (ładnie) wyglondać.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze