Powiedzenie to ma ciąg dalszy: "Kożdy bajtel nosi szajtel, chopcy z glacom psinco znacom". "Psinco" znaczy po prostu "nic", ale zamiast tego słowa używano czasem wulgarniejszej wersji A "szajtel" (inaczej "brozda") to przedziałek we włosach. Zaś jak ftoś niy mioł wcale wosow, to mioł "glaca", czyli łysina. Mog se jom glancować coby sie "miechtała" (świeciła), a i "lojski" (wszy) sie na glacy niy trzimały.

Downi niy chodziyło sie do fryzjera, ino do "golaca". Chopy coby sie "łoszczic" (ostrzyc) i łogolić, a kobiyty dać sie zrobić "dałerwele" (trwałą ondulację). Jak kero była "lokato" (miała kręcone włosy, loki) i robiyły sie ji na gowie "wele" (fale), mogła "uszporować" (zaoszczędzić) na golacu. Ale przodzi, jak sie chodziyło po chopsku, kobiyty niy mogły pokozać swoich wosow (ponoć coby niymi chopow niy kusić) i musiały je zakrywać chustkom abo czepcym. Mode dziołchy mogły sie pokozać z gołom gowom, ale wosy musiały mieć zaplecione w jedyn warkoc abo i dwa, nigdy rozpuszczone. Na beztydziyń wionzało sie je konskym sznurka, a łod świynta kolorowom "szlajfom" (wstążką). Przodzi, jak sie dziołcha "wydała", czyli wyszła za mąż, to łoszczigali ji wosy. Ale niykere sie niy dały i kryły je, robiąc se "cubek" (coś jakby kok, ale nisko, przy samej szyi). Zaczesywały włosy gładko do "zadku" (tyłu) albo z brozdom na środku gowy (mogła tyż być z boku), a z warkoca robiyły ślimoka - łokryncały go nisko przi karku i nic niy było widać. Potrzebne były do tego "szpangi" i "harnadle" (spinki, wsuwki). Z warkoca robiyło sie tyż "homełka", czyli łowijało sie go wkoło gowy.

Warkocz i grzywka

Małe dziołszki miały przeważnie krotke wosy i "pińcia" na kero godało sie tyż "myjna", czyli grzywkę, ale z czasem zapuszczały włosy i czesały je do tyłu, plotąc warkocz. Moja Mama jak mieli "pora" (kilka) lot, chcieli sie cesać jak starka, ale skuli pińcie sie niy dało. A że niy wpadła na to, co wosy trza przodzi zapuścić, wyszczigła pińcia do goły skory. Musiała potym "durch" (ciągle) nosić na gowie copecka, bo było "gańba" (wstyd) pokozać ludziom takego cudoka. Jak kero kobiyta miała ciynke i słabe wosy, to pod chustka robiyła se cubek z "konskow sztofu" (kawałków materiału). A na to łoblykała "harnec", czyli cienką siatkę przytrzymującą fryzurę.

Dopiero później przyszła moda na "bubikop", czyli fryzurę na pazia i na "hersznit" lub "na garsonkę" - na męsko. Ale wosy zawsze sie "flyjgowało" (pielęgnowało), płokało w "kamelkach" (rumianku) abo inkszych ziołach.

Chopy golyły się same

Chop abo mioł krotke wosy, abo glaca. Mog tyż nosić broda i wons na kery godali "fons" abo "fus". Jak był łon wywijany ku gorze, to coby sie dobrze ukłodoł, na noc łobwionzywało sie go "bindom", czyli opaską albo bandażem. W doma chopy golyły sie same brzitwom kero "brusiyło" (ostrzyło) sie na skorzanym posku. Ale wypodało pokozać sie tyż u golaca. W 1906 r. do Katowic przijechało dwóch gospodorzy, co chcieli sie poczuć po pańsku. Jak zobejrzeli kelnera łobleconego w bioło "westa" (kamizelka) i "zopaska" (fartuch), zdało sie jym, co to golac i kozali se zgolić brody. Kelner zmiarkowoł, co sie świynci i posadziył ich przed wielkym "zrzadłym" (lustrem). Potym wzion "szlagzana" (bitą śmietanę) i naszmarowoł niom chopom gymby. Jak zamiast gorzkich mydlinow poczuli na wargach słodki smak, zaczli podejrzywać oszukaństwo. Ale dopiyro kedy kelner zaczon golić jich piernikym, to sie "kapli" (zorientowali), że zrobiył ich "za bozna" (zażartował z nich).

Roman Imielski poleca
Czytaj teraz
Więcej
    Komentarze