Spomnioł mi sie onkel (albo ujek - wujek) Ignac co jak zacon śpiywać, to "kronlojchter" (żyrandol) tańcowoł na "gipsdece" (suficie) jakby tompło na grubie, a wszystke bajtle właziyły ze strachu pod stoł. W świynta moja starka grali na cytrze, łojciec na krzipkach, a mama piyknie śpiywali. Nojwiynkszy talynt mioł starzik, kerymu za Niymca było Jorg, a za Polski Jerzy, co groł na klarnecie i nawet som melodyje ukłodoł. Do dziś niy poradza "spokopić" (nie potrafię zrozumieć) ty niysprawiedliwości, czymu jo ani grać ani śpiywać niy poradza i niy "erbłach" (odziedziczyłam) po nich tego talyntu. Downi na takich jak jo godali, że majom drzewiane uszy i jedyne co jym gro, to kiszki marsza z głodu.
Kedy niy było jeszcze telewizorow ani radiow, a gramofony mieli ino nojbogatsi, jak ftoś chcioł mieć muzyka, to musioł se som zagrać abo zaśpiywać. Bajtlom dowało sie "nojsomprzod" (najpierw) cymbałki abo "łorganki" (harmonijka ustna) do kerych trza było dmuchać. Jak taki zamiast dmuchać pluł do środka, to łojce musiały pogodzić sie z tym, że bydzie groł "ino" (tylko) na nerwach. A na czym sie grało? Na tym, co było w doma. Bardzo popularno była "cyja". Tak godało sie i na harmonia, i na akordyjon. Cyje były małe i wielke, a z boku miały "knefle" (guziki) abo klawisze. Jak była kapela, co grała na weselach, łodpustach, zabawach, a i na pogrzebach, musiała mieć wiyncy instrumyntow. Muzykanty grały na "krzipkach" (skrzypcach), "flyjcie" (flecie), "trombonie" (puzonie), "trompyjcie" (trąbce), "tromlu" (używano też nazwy "dromel" - werbel) i "klawiyrze" (pianinie). Zaś nojwiyncy "larma" (hałasu) robiył "szlagcojg", czyli perkusja.
Na Górnym Śląsku już w 1849 r. były polskie chóry i prawie kożdo dzielnica miała swoj, a w 1910 r. powstoł Związek Śląskich Kół Śpiewaczych. Były chóry polskie, były i niemieckie. W Wielki Piątek 1916 r. podczas adoracji Grobu Pańskiego w jednym katowickim kościele "skuli" (z powodu) tego śpiywanio zrobiyła sie wielgo zwada. "Farorz" (proboszcz) zarzondziył, co przodzi śpiywać i "rzykać" (modlić się) bydom dziołchy z polski kongregacji mariańskiej, a potym z niymiecki. Ale jak te piyrsze sie łodezwały, zaroz druge wcisły sie ze swojym śpiywaniym. Niy pomogły napominania farorza, bo dziołchy darły sie jak łopyntane, a jak brakło pieśni nabożnych, to śpiywały różne "bezecyństwa" (zbereźności). Chóry były w kożdym kościele. W Bogucicach Ślonzokow uczył śpiywać Karol Hoppe, a jak we wojna Niymce zakozali śpiywania po polsku, nakozoł robić to po łacinie. Swój chór mieli tyż "wanieliki" (ewangelicy) u kerych Fritz Lubrich założył Mistrzowskie Towarzystwo Śpiewacze, "kaj" (gdzie) 240 śpiywokow wykonywało utwory polske i niymiecke. Swoje łorkestry mieli bergmony (bergkapela), "fojermany" (strażacy), policjanci, "baniorze" (kolejarze) i "wojoki" (żołnierze). A chopcy co szli do śląskich powstaniow, tyż se śpiywali.
8 czerwca 1930 r., z okazji VI Zjazdu Śpiewaków Śląskich, za piniondze co miyndzy sobom łoni pozbiyrali, w Katowicach na placu Miarki stanył "dynkmal" (pomnik) Stanisława Moniuszki i zaśpiywało 1400 chórzystow. Ślonzoki zawsze poradziyły grać i śpiywać i robiyły to rade.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze