Bajtle majom fraj (wolne), bo som feryje (zimowe wakacje) i niy muszom pylać (biegać) do szkoły. I coby jym sie niy cło (nudziło) i niy siedziały w doma, ino były na lufcie (powietrzu), na łostomajtych szpilplacach (placach zabaw, boiskach) robi sie dlo nich kełzowki (ślizgawki).

Downi to mory mie brały (niecierpliwiłam się), bo jak w feryje niy było śniega, to sie wszyskym mierzło (przykrzyło). Musieli my tyż pomogać w doma. Roz starka kozali mie i bratu pomelać (zmielić) miynso na karminadle. Bo karminadle robiyło sie z uwarzonego miynsa ze zupy. Starka przikrynciyli do stoła flajszmaszynka (maszynka do mielenia mięsa) i kozali sie nom uwijać (spieszyć). Brat chyciył (złapał) za kurbla (korba) i gibko (szybko) niom łobrocoł, a jo wkłodała miynso z wiyrchu. A coby mieć to z gowy, toch je pociskała palcym. I nogle moj palec wkrynciył sie driny (do środka). Jo wreszczała, brat uciyk, a rozfechtowano (rozpędzona) kurbla krynciyła sie keby gupio. Palec mi sie niy pomelył, ale łostoł krziwy.

Probowali mie tyż naucyć szyć na nejmaszynie (maszynie do szycia), bo w doma była zingera (od nazwy marki Singer). Trza było nogami ruszać pyndala (pedał), trzimać sztof (materiał) i podkłodać go pod igła. No i prziszyłach se do sztofu palec.

Darymny futer

W doma wreszcie spokopiyli (zrozumieli), coch jest stworzono do wyższych celów i bez feryje sztajgłach (awansowałam) na ficywyrtka (dozorczyni). Wcas rano, zaniym ludzie szli do kościoła, trza było wyrajmować (usunąć) hasie (popiół) z pieca. Wielge kynse wyciepowało sie (wyrzucało) do hasioka (śmietnika), a myńsze wciepowało do kibla (wiadra), coby je potym łozciepać (rozrzucić) na chodniku przed chałpom. Bo downi, coby niy ukełznońć (uślizgnąć), niy suło sie (sypało) ani soli, ani piosku, ino hasie. Na wiosna była z tego kupa marasu (błota), ale sie poskludzało (posprzątało), reszta umył dyszc i było gryfnie.

Starka, coby sie w zima niy poczaskać (potłuc), prziklejali na zole (podeszwy) heftflastry (plastry samoprzylepne), bo ponoć wtynczos myni sie kełzało. Ale to był darymny futer (według wersji dla dorosłych: ło rzić łoszczaś - na nic, bez sensu), bo sie to zarozki łodklejało.

Po szychcie przi hasiu dostałach pośniodać, bo przodzi były ino kakałszale (napój z mleka i kakaowych łusek). Zawdych sie uwijała, bo nojlepi śjyżdżało sie na gorce, kej niy było tam jeszcze ciżby (tłoku).

Sonki drzewniane abo blaszane

Kej spod piyrszy śniyg, bajtle robiyły anioła, ale to sie niy łopłaciyło, bo zaroz trza sie było iś do dom przeblyc, a stykło pora razy zakucać (zakaszleć), to zaroz był sztubynareszt (nakaz siedzenia w domu). Kulało sie tyż bałwana. Musioł być srogi (duży), na gowie mieć jakiś stary gornek, łocy i knefle (guziki) z wonglo, nos z markwie, a zamias rynki mietła abo jakeś habiny (gałązki).

Ale nojlepi było iś na gorka, bo prawie kożdy mioł drzewniane abo blaszane sonki. Nojwiyncy uciechy było, kej my sjyżdżali z puklaty (garbatej) górki, bo co kwila wyciepowało (wyrzucało) nos do gory. Bednorki (narty zrobione z beczki) miały ino starsze chopcy, a takich prowdziwych to sie bajtlorzom niy łopłaciyło kupować, bo gibko wyrostały.

Mamulka łosprowiali, że kedyś nasuło tela śniegu, co cołki tydziyń niy chodziyło sie do szkoły. A potym porobiyli gonki (wąskie chodniki), kaj śmieściył sie ino jedyn cowiek. Z bokow było tela śniegu, co niy było widać kaj sie jest. Jo tyż pamiyntom take zimy, co cołko Bolina (rzeka) była zamarzniynto - łod Pompki (stał tam budynek przepompowni) aże na Planty. To dopiyro była uciecha - stykło sie rozfechtować i zaroz sie było pod Mysłowicami. Kełzało sie na szczewikach, ale nojlepi było na szlynzuchach (łyżwach). Figorowki abo hokejowki mieli ino ci, kerzi dostowali pakety z Niymcow, u nos takich nawet kupić niy szło. Jo miałach na zolach przibite blaszki, do kerych sie przikryncało szlynzuchy. Były blank (zupełnie) ańfachowe (pospolite).

Bez zima zawdy była wojna na sznyjbale (śniegowe kule, ale mówiło się tak też na kwiaty kaliny). Jak wszyske bajtle ściongły (wróciły) ze szkoły abo ze szkołki (przedszkola), zacynało sie szykowanie amunicji. Do dom przichodziyło sie potym z podbitym ślypiym (okiem), bez mycki (czapki), brylow (okularów), a nawet bez mlycoka (mlecznego zęba).

Monika Tutak-Goll poleca
Czytaj teraz
Więcej
    Komentarze