We Wielkanoc "gyszynki", czyli prezenty, zawsze przinosiył zajoncek. To taki wiosynny świynty Mikołoj, kery rozdowoł "maszkyty" (słodycze), ale downi i z tym było ciynko. Niyroz musioł "styknonć" (wystarczyć) cukrowy baranek abo jajecko. Jak jakiś "karlus" (młodzieniec) mioł "lipsta" (narzeczona), to ji kupowoł "konfekty" (czekoladki). Niykerzi robiyli tyż z melonych "mandlow" (migdałów) marcypan i lepiyli z niego roztomajte figurki. Ale bywało, co "trefiył sie" (trefić znaczy spotkać, ale też przydarzyć się) tyż szekuladowy "hazok" (zając). Łosprowiali mi mama, co dostali takego na Wielkanoc 1939 r. łod ciotki Trudy. Był "srogi" (duży), zawiniynty w cylofan i mioł na karku cerwono "szlajfka" (wstążka) z uwionzanym zwonkym. Taki gryfny, że grzychym byłoby zjeść take cudo.
Świynta przeszły i zajonca, coby żodnego niy korciył, starka postawiyli w "bifyju" (kredensie) za szybom. Mama, jak byli sami w doma, właziyli na stołek coby go "pohalać" (pogłaskać) po "puklu" (plecach). Kombinowała jakby tu ułomać konsek, coby sie żodyn niy "kapnył" (zorientował), ale sie boła. I niy wiadomo, jak dugo stołby "borok" (biedaczek) na tym bifyju, keby w jego żywot niy wmiyszała sie historia. 1 września wybuchła wojna i zdowało sie, że żodnego w doma niy łobchodziył los szekuladowego hazoka. Niy zapomniała ło niym jednak moja Mama Małgorzatka (potym, bez wojna, godali na nia Gretka abo Gryjtka). Niy mogła przeca dopuścić, coby dostoł sie łon w rynce wroga. A jak posłyszała, że Niymce wszystkich jich pozabijajom, bo starzik byli przi ślonskym powstaniu, niy było ani chwile do stracynio. Nałokoło panowało take "larmo" (hałas), że żodyn niy słyszoł "szuszczynio" (szelestu) cylofanu. Na piyrszy łogyń poszły uszy. Potym hazok straciył gowa, pukel i "zadek" (tyłek). A jadła "gibko" (szybko), bo wszyscy godali, że Niymce som już blisko. Do końca życio spominała tego przedwojynnego zajonca i smak szekulady, kerom se łosłodziyła tyn straszny dziyń.
Na Wielkanoc nojważniyjsze było, coby mieć w doma posprzontane, a na stole poświyncone jodło. Na biołym "tisztuchu" (obrusie) umojonym brzoskom abo baźkami stoł baranek (downi prawie kożdy mioł w doma tako forma). Piykło sie tyż "babowka" (babka drożdżowa) z lukrym, "zista" (babka piaskowa) i "plecionka" (chałka). "Szplitrow" (kołoczków z francuskego ciasta) downi sie niy jodało. Zawsze były tyż "rolszinka" (ugotowana w domu wędzona szynka), pora "krancow wusztu" (pęta kiełbasy), a do tego chrzon, kery łojciec wykopoł kopackom w łogrodku. Na stole, do łozdoby abo na rozdowka dlo "śmiyrguśnikow" (tych, co na drugi dzień świont przichodziyli poloć wodom "frelki", czyli panny) pora "kroszonkow" (pisanek) z wydropanymi baziami, palymkami abo kwiotkami. Ale nojważniyjsze były "zołlajery" i wszyscy mieli na nie wielgi "cips" (smak, ochotę), bo robiyło sie je ino roz na rok. Zołlajery to jajka. Nojprzod warzyło sie je na twardo w łupinach z cebule, coby były "bronotne" (brązowe). Jak już "łoziombły" (były chłodne), trza było łobtuc szkorupy i wrazić jajka na pora dni do "krałzy" (słoika) ze słonom wodom i kminym. Kedy sie je wyciongło i łobrało szkorupy, miały marmurkowe "fleki" (plamki). Nojlepsze były z chrzonym. A że nikerzi mieli "wielgi spust" (duży apetyt), zawsze przidała sie jakoś "cyjntla" (setka), "achtla" (jedna ósma litra) abo i "kwarytka" (ćwiartka) gorzołki na lepsze trowiynie.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze