Bazylika Najświętszej Marii Panny i św. Bartłomieja to najbardziej znane sanktuarium na Górnym Ślasku. W świątyni znajduje się obraz Matki Boskiej Sprawiedliwości i Miłości Społecznej, do którego co roku pielgrzymuje kilkadziesiąt tysięcy pątników. A jak doszło do wybudowania bazyliki piekarskiej?
Zacznijmy od początku. Osada Piekary miała jedynie niewielki drewniany kościółek pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła. W bocznym ołtarzu mieścił się wizerunek Maryi Panny nieznanego autora i fundatora. Geneza jego cudowności datuje się na początek XVII wieku nastąpiły liczne cudowne uzdrowienia. Gdy w Tarnowskich Górach wybuchła zaraza, ratunkiem okazała się pielgrzymka przed obraz Matki Boskiej w Piekarach.
Rosnący kult maryjny pociągał za sobą takie ożywienie ruchu pątniczego w XIX wieku, że drewniany kościółek okazał się zbyt ciasny i mały dla wszystkich przybywających pielgrzymów. W ten sposób w 1826 roku proboszcz ks. Jan Alojzy Ficek postanowił wybudować nową, większą, murowaną świątynię. W jej budowę zaangażowali się mieszkańcy. Konsekracji nowego neoromańskiego kościoła dokonał biskup wrocławski w 1849 roku. Wokół świątyni znajdują się cztery kaplice oraz Rajski Plac z piątą kaplicą św. Rafała, w której znajduje się ołtarz z pierwotnego kościoła św. Bartłomieja.
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Zacznijmy od tego, że w 2015 roku po niemalże 100 latach przerwy powrócono do organizowania w Wielkim Tygodniu Chwalebnego Misterium Męki Pańskiej na Kalwarii Piekarskiej.
Pierwsze wzmianki o Kalwarii pochodzą z 1854 roku, kiedy ks. Jan Alojzy Ficek oficjalnie ujawnił zamysł jej wybudowania na wzgórzu Cerekwica. W 1868 roku kolejny proboszcz przeniósł na Cerekwicę statuę Matki Bożej Niepokalanie Poczętej, która odtąd miała czuwać nad wzgórzem. Pierwsza kaplica wystawiona została jeszcze w 1869 roku, a następnie wybudowano dalszych pięć.
To okoliczni mieszkańcy dostarczali furmanki do przewozu materiałów budowlanych, a ofiarność wszystkich umożliwiała zgromadzenie pieniędzy na budowę, wyposażenie i wystrój kaplic. Ostatecznie na prawie 10 hektarach wybudowano 14 kaplic Drogi Krzyżowej, 15 kaplic różańcowych i 11 innych, związanych z życiem Chrystusa i Jego Matki.
Potem narodził się pomysł na Kościół Zmartwychwstania Pańskiego, który miał połączyć trzy stacje drogi krzyżowej. Władze pruskie nie zgadzały się na jednak na jego wybudowanie, więc zastosowano fortel. Wmówiono im, że będą to po prostu połączone ze sobą kaplice. Kościół ostatecznie wzniesiony został w stylu neogotyckim.
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Najpierw była grota na franciszkańskiej Kalwarii. Obchody 50. rocznicy objawień Matki Bożej w Lourdes natchnęły bowiem zakonników do stworzenia pomnika ku czci Matki Bożej. Tak właśnie powstała grota na wzór lourdzkiej, którą poświęcono w sierpniu 1905 roku.
Gdy rząd pruski przestał utrudniać budowę, w 1906 roku wkopano kamień węgielny pod fundamenty, a kościół w stylu neoromańskim można już było podziwiać rok później. W tym samym roku zakonnicy przenieśli się też do nowego klasztoru. Byli w tym miejscu szczególnie potrzebni ze względu na szybki rozwój górnictwa i hutnictwa na Górnym Śląsku. Gwałtowny napływ ludności stał się więc powodem angażowania do pracy duszpasterskiej większej liczby zakonników.
Z upływem lat Panewniki przeistaczały się w wielki ośrodek życia religijnego. Po konsekracji kościoła stały się celem licznych pielgrzymek, m.in. bractw kościelnych. Największe rzesze wiernych gromadziły odpusty Porcjunkuli i św. Ludwika IX króla, patrona panewnickiej świątyni.
Ojciec gwardian Wilhelm Rogosz sprowadził do Panewnik w 1913 roku relikwie św. Męczenników - biskupów Romana i Ptolemeusza oraz towarzyszy. Ustalono wtedy, że nie będzie się tworzyć oddzielnej parafii w Panewnikach, natomiast od 1914 roku franciszkanie przejmą duszpasterstwo wiernych z Panewnik, Piotrowic, Ligoty i okolic.
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Największa w Polsce katedra - budowana przez ponad 25 lat - miała w swojej niedługiej historii wiele ważnych momentów. 20 czerwca 1983 roku modlił się tu Jan Paweł II, tutaj dokonano również otwarcia i zakończenia Pierwszego Synodu Diecezji Katowickiej, konsekrowano biskupów diecezjalnych oraz wyświęcono kilkuset kapłanów.
W 1992 roku diecezja katowicka została podniesiona do rangi archidiecezji, a tym samym katedra stała się kościołem metropolitalnym. Patronem świątyni jest Jezus Chrystus Król Wszechświata, dlatego też odpust przypada tu zawsze w ostatnią niedzielę roku kościelnego, czyli pod koniec listopada.
Prace przy świątyni zaprojektowanej przez Zygmunta Gawlika i Franciszka Mączyńskiego zaczęły się w 1927 roku. Mury były już wysokie na 8 metrów, a cała praca skupiła się wokół budowy prezbiterium. Potem budowę przerwano. W czasie wojny okupanci nie zezwolili nawet zabezpieczyć tego, co zostało postawione. Prace na budowie wznowiono dopiero po wojnie.
W latach 50., kiedy z diecezji wysiedlono biskupów, kierownictwo budowy przejął narzucony przez władze komunistyczne wikariusz kapitulny ks. Jan Piskorz. Uległ on ówczesnym władzom i pod ich naciskiem został zmieniony plan architektoniczny. Decyzja była brzemienna w skutkach, bo pierwotnie planowano, że kopuła będzie o 38 metrów wyższa od obecnej. W opinii wielu osób zmiana negatywnie wpłynęła do ogólny wygląd katedry.
Ostatecznie na bardzo niskim bębnie, przeprutym prostokątnymi oknami, wznosi się spłaszczona, pozbawiona podziałów i dekoracji czasza. Całą budowę doprowadzono do końca, a konsekracji katedry dokonał 30 października 1955 roku biskup częstochowski Zdzisław Goliński.
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Rozbark w 1900 roku liczył już prawie 14 tys. wiernych i bardzo szybko się rozrastał. Ks. Emanuel Buchwald, ówczesny proboszcz parafii Wniebowzięcia NMP w Bytomiu, podjął więc decyzję wybudowania dla dzielnicy oddzielnego kościoła parafialnego. 12 maja 1908 roku położono kamień węgielny pod nowy, dwukondygnacyjny kościół pw. św. Jacka, wzniesiony w stylu neoromańskim. Obiekt miał przypominać katedrę w Limburgu, według projektu Maxa Giemsy z Katowic.
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
W 1883 roku wmurowano kamień węgielny pod budowę nowego kościoła, a rok później stały już mury. Dwa lata po tym wydarzeniu zakończono prace przy sklepieniach. W 1938 roku po obchodach pięćdziesięciolecia parafii dokonano gruntowego odnowienia zarówno budynku świątyni jak i wyposażenia. Wykonano m. in. prace dachowe, malarskie, murarskie, odnowiono figury oraz stacje drogi krzyżowej.
Kościół ma charakter bazylikowy z nawą krzyżową. Posiada wieżę nad kruchta wejściową od strony zachodniej oraz sygnaturkę na kalenicy dachu. We wnętrzu znajduje się jedna empora chóru muzycznego z organami, ale szczególnie uwagę przyciąga piękny zespół dekoracji architektonicznej rzeźbionej w piaskowcu i portal głównego wejścia. Całość utrzymana jest w stylu neogotyckim.
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Alex Wisniewski/www.facebook.com/skeyepl
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze