fot. Studio Gazeta
1 z 21
Różnie układały się losy zamków w województwie śląskim. Niektóre z nich miały szczęście - zostały odbudowane i obecnie są siedzibami różnych instytucji. W zamku w Lublińcu mieści się nawet luksusowy hotel. Inne niestety zostały zaniedbane do tego stopnia, że pozostały po nich tylko ruiny. Zobaczcie, które zamki w województwie śląskim warto zobaczyć.
Fot. Dawid Chalimoniuk / Agencja Wyborcza.pl
2 z 21
Zamek w Będzinie
Będzin jest jednym z najstarszych miast województwa. Prawa miejskie nadał mu sam król Kazimierz Wielki. Wtedy wybudowano zamek i kościół Świętej Trójcy. Obie budowle na szczęście udało się odbudować. Zamek jest szczególnie ciekawy. Położony na wysokiej skarpie na brzegu Czarnej Przemszy to przykład budownictwa obronnego z połowy XIV wieku. Zamek bronił zachodniej granicy Polski przed najazdami od strony Śląska i Czech. Gościł w nim Karol IV, cesarz niemiecki i król czeski, a także królowie polscy - Henryk Walezy, Jan III Sobieski oraz August II Mocny. Zamek odbudowano po II wojnie światowej i w latach 50. przekazano na siedzibę Muzeum Zagłębia w Będzinie. Według jednej z legend w zamku zamieszał diabeł Boruta, który gościł tutaj w czasie jednej z wędrówek po świecie, łamiąc serce pięknej Halszce. To jemu Czarna Przemsza ma zawdzięczać swój kolor.
Fot. Tomasz Fritz / Agencja Wyborcza.pl
3 z 21
Zamek książąt Sułkowskich w Bielsku-Białej
Zamek Sułkowskich to największa zabytkowa budowla w Bielsku-Białej. Obiekt ten powstał prawdopodobnie w miejscu XIII-wiecznej drewnianej strażnicy. Zbudowano go w XIV wieku za panowania księcia cieszyńskiego Przemysława I Noszaka. W XV i XVI wieku został rozbudowany, a w XVI wieku, po kolejnej przebudowie, przeobraził się w piękną rezydencję w stylu renesansowym z arkadowym dziedzińcem. Jego dzisiejszy wygląd - stylowa mieszanka - to efekt kolejnej przebudowy w XIX wieku. Kilka lat temu dziedziniec bielskiego zamku został nakryty szklanym dachem. Jedną z ciekawostek jest kaplica św. Anny z kryptą grobową książąt Sułkowskich. To bardzo ciekawy ród. Książę Maksymilian Sułkowski popłynął np. do Ameryki Południowej i przywiózł stamtąd 400 wypreparowanych motyli. W ten sposób odkrył kilkadziesiąt gatunków nieznanych wcześniej naukowcom. Dzisiaj kolekcję można zobaczyć w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu.
Fot. Grzegorz Skowronek / Agencja Wyborcza.pl
4 z 21
Zamek w Bobolicach
Zamek królewski z połowy XIV wieku znajduje się w systemie tzw. Orlich Gniazd, we wsi Bobolice. Został zbudowany przez króla Kazimierza Wielkiego najprawdopodobniej ok. 1350 roku. Pierwotnie budowla miała strzec przed najazdami. Zamek ma burzliwą historię - wiele razy został zniszczony. Pod koniec XX w. rodzina Laseckich, obecni właściciele zamku, postanowiła uratować go przed całkowitą zagładą. Przeprowadzono prace archeologiczne, zabezpieczające i rekonstrukcyjne na podstawie zachowanych ruin. Oficjalne otwarcie zamku, po dwunastu latach prac, odbyło się 2011 roku. Jego odtworzenie niestety jest dyskusyjne. Zamek jest nazywany Disneylandem albo po prostu atrapą zabytku, i to niezbyt udaną. Z zamkiem związana jest też legenda. Ponoć w noc sabatu można zobaczyć postać białogłowy spoglądającej tęsknym wzrokiem z wieży Zamku Bobolice w kierunku Mirowa.
)Fot. Grzegorz Celejewski / Agencja Wyborcza.pl
5 z 21
Zamek w Chudowie
Do 2004 roku były to jedynie ruiny renesansowego zamku z XVI wieku, który do reszty zniszczył pożar w 1874 roku. 20 lat temu powołana została jednak Fundacja 'Zamek Chudów', której założycielem i pierwszym prezesem był Andrzej Sośnierz. Po przejęciu obiektu fundacja zaczęła prowadzić prace rekonstrukcyjne i wykopaliskowe. A zamek wzniesiony przez szlachcica Jana Saszowskiego z Gierałtowic odzyskiwał dawny blask. W ciągu pięciu lat odbudowano i zadaszono zamkową wieżę, w której mieści się muzeum. Można w nim zobaczyć zabytki znalezione podczas badań archeologicznych. Podniesiono również mury wokół dziedzińca i odnowiono bramy.
Fot. Paweł Sowa / Agencja Wyborcza.pl
6 z 21
Wzgórze Zamkowe Cieszyn
Wzgórze Zamkowe to najbardziej znane miejsce w Cieszynie. Tu stoją najważniejsze zabytki miasta, przypominające o długiej historii Śląska Cieszyńskiego. Jednym z najstarszych jest XIV-wieczna wieża, będąca pozostałością po średniowiecznym gotyckim zamku Piastów. Bardzo ciekawa jest także rotunda św. Mikołaja. Romańska świątynia zbudowana w XI wieku pełniła funkcję kaplicy zamkowej i kościoła grodowego. To właśnie ta budowla jest na banknocie 20-zł. Na początku tego wieku odrestaurowano habsburski pałac, odkryto wtedy fragmenty dawnego zamku, w tym XII-wieczną wieżę ostatecznej obrony, oraz zbudowano siedzibę Zamku Cieszyn.
BARTLOMIEJ BARCZYK
7 z 21
Zamek Piastowski w Gliwicach
W średniowiecznych miastach zamek książęcy był obok kościoła parafialnego i umocnień miejskich jedną z najważniejszych budowli grodzkich. Tak było także w Gliwicach. Zamek znajdował się w obrębie murów miejskich, a więc na obszarze obecnego Starego Miasta, ale jego lokalizacja nie jest dokładnie znana. Gotycką budowlę sięgającą początkami XIV wieku łączyć należy z powstaniem w Gliwicach murów obronnych. Obecny kształt zamek zyskał w wyniku przebudowy w XVI wieku, dokonanej przez ówczesnego dzierżawcę miasta Fryderyka Cetrycza. W ciągu następnych stuleci budowla spełniała różne funkcje - była arsenałem, więzieniem, a nawet folwarkiem. Od XVI wieku do 1945 roku z obiektem związana była nazwa dwór Cetrycza (Zettritz Hof). Po 1945 roku zaczęto używać nazwy 'zameczek', a w 1983 roku 'Zamek Piastowski'. W latach 2005-2008 obiekt zrewitalizowano za pieniądze z Unii Europejskiej i budżetu państwa w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Najistotniejszą częścią rewitalizacji był remont i modernizacja sal wystawowych oraz przygotowanie stałej wystawy obejmującej pradzieje ziemi gliwickiej i historię miasta, zatytułowanej 'Gliwice - miasto wielu kultur'.
Fot. Dawid Chalimoniuk / Agencja Wyborcza.pl
8 z 21
Zamek Sielecki w Sosnowcu
To najstarszy i najcenniejszy zabytek Sosnowca. Jego historia sięga średniowiecza, istniejącą tu fortalicję odnotowano w dokumentach XV-wiecznych. Nowy zamek o charakterze obronnym powstał około roku 1620, wybudowany został przez Sebastiana Minora z Przybysławic. Przebudowany w 1814 roku przez Ludwika Anhalta Koethena z Pszczyny. W 1824 roku wybuchł tu pożar, ale do 1832 roku został odbudowany. Zamek Sielecki często zmieniał właścicieli, a w latach 60. XIX wieku ówczesny właściciel, hrabia Jan Renard, otoczył go parkiem. W drugiej połowie XIX wieku dokonano największych zmian w architekturze obiektu. Został pozbawiony skrzydła wschodniego z bramą wjazdową i dzisiaj prezentuje się jako zamek na rzucie podkowy. Zamek zatracił pierwotny wygląd, jednak jego zabytkowy charakter potwierdzają takie cechy, jak ukształtowanie bryły, cztery narożne wieże oraz ryzality na przedłużeniu skrzydeł bocznych.
fot. fundacjakomplekszamkowy.pl
9 z 21
Zamek w Starych Tarnowicach
Do II wojny światowej zamek należał do rodu Henckel von Donnersmarcków, a potem wprowadzono tu państwowe gospodarstwo rolne. Mieściły się tam mieszkania i biura. 14 lat temu budynki i okoliczne grunty wykupili Krystyna i Rajner Smolorzowie i rozpoczęli pieczołowitą renowację. W spichlerzu powstał dom mieszkalny, a w masztarni Gospoda u Wrochema (od nazwiska pierwszych właścicieli w XVI wieku). Oborę przebudowano na czterogwiazdkowy hotel. W końcu wyremontowano też zamek, który zachwyca do dziś.
fot. Bazie / wikicommons / CC BY-SA 3.0
10 z 21
Zamek w Toszku
To jedyna w powiecie gliwickim rezydencja, w której zachowało się coś ze średniowiecznej budowli. Pierwszy gród istniał tu już ponad 1000 lat temu, na przestrzeni lat przeszedł przebudowę według projektu architektów z Włoch. We wrześniu 1790 roku w trakcie podróży po Śląsku zatrzymał się tu Johann Wolfgang Goethe. Obecny wygląd zamek zawdzięcza rekonstrukcji przeprowadzonej około 40 lat temu.
fot. D T G / wikipedia / CC BY 3.0
11 z 21
Zameczek w Grodźcu
Zameczek w Grodźcu został zbudowany w latach 1542-1580 przez kasztelana cieszyńskiego Macieja Grodeckiego. Budowla powstała w miejscu wcześniejszej warowni. W 1927 roku zamek wraz z okolicznymi ziemiami kupił dr Ernest Habicht, przyjaciel Józefa Piłsudskiego, a zamek został odrestaurowany. W czasie II wojny światowej Niemcy urządzili w nim szpital polowy. Niestety, z całego wyposażenia do dziś zachowała się jedynie szafa kredensowa. Po wojnie zamek trafił w ręce Akademii Umiejętności w Krakowie, a obecnie jest własnością prywatną.
Fot: Sebastian Adamus / Agencja Wyborcza.pl
12 z 21
Zamek w Mirowie
Najprawdopodobniej przed powstaniem XIV-wiecznego zamku istniał w tym miejscu drewniany gródek. Kazimierzowska budowla w krótkim czasie została rozbudowana do rozmiarów dużej warowni. Zamek kilkakrotnie przechodził z rąk do rąk, ale po zniszczeniach w czasie potopu szwedzkiego coraz bardziej popadał w ruinę. Pozostałości były na dodatek rozkradane przez mieszkańców okolicznych wsi, którym kamień posłużył do budowy domów. Dziś Mirów jest zrujnowany i nie można go zwiedzać w środku ze względu na obsypujące się ściany. Podziwiać można za to wyniosłą basztę i część mieszkalną na szczycie skały.
MARTA BŁAŻEJOWSKA
13 z 21
Zamek w Morsku
Zamek w Morsku, nazywany Bąkowiec, datowany jest na XIV wiek, ale położenie i budowa bardziej kwalifikują go do strażnic obronnych. Kiedy Władysław Łokietek oddał wieś Morsko kanonikom laterańskim w Mstowie, rodzina Włodków zbudowała tam zamek z kamienia. W XVII wieku zamek został opuszczony. Na podstawie istniejących murów można ustalić, że został zbudowany na planie nieregularnego wieloboku i miał powierzchnię około 500 m kw. Składał się z części mieszkalnej i obronnej. Do zamku można było się dostać tylko pieszo z przedzamcza położonego poniżej od strony zachodniej, które było otoczone wałami łączącymi pojedyncze skałki.
Fot. Przemek Jendroska / Agencja Wyborcza.pl
14 z 21
Zamek w Ogrodzieńcu
Stojący na najwyższym wzniesieniu Jury Krakowsko-Częstochowskiej zamek to prawdziwa turystyczna perełka. W zeszłym roku odwiedziło go około 160 tys. turystów. Zaliczany do Szlaku Orlich Gniazd zamek powstał z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego w XIV wieku. Kształt, w jakim jest obecnie, nadała mu krakowska kupiecka rodzina Bonerów. Na zamku w Ogrodzieńcu widywana jest zjawa Stanisława Warszyckiego. Kasztelan bohatersko bronił Częstochowy przed Szwedami, ale miał też drugie, mniej chwalebne oblicze. Na zewnętrznym dziedzińcu zamku zachowała się grota zwana 'męczarnią Warszyckiego'. Obecnie ruiny są chętnie wykorzystywane jako plener filmowy. Ostatnio zawitała tam nawet ekipa filmowa z Indii, która kręciła film w konwencji Bollywood.
MACIEJ KUROŃ
15 z 21
Zamek w Olsztynie
Pierwsza wzmianka o zamku pochodzi z 1306 roku. Wzniesiony został na miejscu wczesnośredniowiecznego grodu i rozbudowany z inicjatywy Kazimierza Wielkiego dla obrony pogranicza śląsko-małopolskiego. W czasie swej świetności, czyli w XVI wieku, zamek składał się z pięciu części: dwóch przedzamczy oraz zamku dolnego, środkowego i górnego. Zamek w Olsztynie posiada ponoć podziemne połączenie z klasztorem jasnogórskim, a w podziemnych rzekach można zobaczyć pływające złote kaczki. Ma też swojego potępieńca - według legendy błąka się tam duch Maćka Borkowica. Butny wojewoda poznański nie dość, że wiódł rozbójniczy żywot, to jeszcze jawnie spiskował przeciw Kazimierzowi Wielkiemu. Król skazał go na śmierć głodową w lochach (według innych opowieści: w wieży). Czasami nie widać zjawy, tylko słychać jęki i brzęk łańcuchów.
fot. Damian Zieziula / wikipedia / CC BY-SA 3.0 pl
16 z 21
Zamek w Smoleniu
Stał zapewne już w XIII wieku, skoro z kronik wynika, że budowla obronna w tym miejscu zniszczona została podczas walk Władysława Łokietka z Wacławem, królem Czech. Potem przechodził z rąk do rąk. W XVI wieku należał to rodu Padniewskich, ale ci potrzebowali jednak znacznie bardziej okazałej rezydencji, dlatego też wkrótce właściciele Smolenia przenieśli się do Pilicy, gdzie postawili sobie nowy zamek. Opuszczona warownia ucierpiała znacznie w czasie potopu szwedzkiego. W połowie XIX wieku zamek został kupiony i częściowo odbudowany przez Romana Hubickiego, który założył tu znaną fabrykę śrutu Batawia. Obecnie budowla jest opustoszała.
fot. facebook.com/ZamekPiastowskiRaciborz
17 z 21
Zamek w Raciborzu
Pierwsza wzmianka o grodzie pochodzi z 1108 roku. Z Kroniki Galla Anonima wiadomo, że zamek został wówczas odbity z rąk Morawian przez wojska księcia Bolesława Krzywoustego. Około 1290 roku książę Przemysł zlecił tam budowę gotyckiej kaplicy, która otrzymała wezwanie św. Tomasza Becketa z Canterbury, angielskiego męczennika. Dziś ta kaplica stanowi najcenniejszy tego typu obiekt w Polsce. Nazywana jest perłą górnośląskiego gotyku bądź też, ze względu na podobieństwa do słynnej paryskiej kaplicy, śląską Sainte-Chapelle. Ze starych przekazów wiadomo, że niegdyś przechowywano tu i czczono święte relikwie, najprawdopodobniej szczątki kanonizowanego biskupa z Canterbury.
Zamek miał dodatkowo własny browar i studnie.
Fot. Klaudia Fisior / Agencja Wyborcza.pl
18 z 21
Zamek biskupi w Siewierzu
To, co oglądamy w Siewierzu dzisiaj, zawdzięczamy biskupowi krakowskiemu Zbigniewowi Oleśnickiemu. O ile wzniesienie budowli gotyckiej przypisuje się inicjatywie cieszyńskiego księcia Jana, o tyle sprzedaż jest dziełem jednego z jego następców - Wacława, który pogrążony w długach doprowadził do transakcji z biskupem. Stąd właśnie nazwa zamku. Dziś możemy oglądać fragmenty murów z cegły i kamienia, wieżę bramną (niegdyś zwieńczoną barokowym hełmem), barbakan i zrekonstruowany most zwodzony. Z wieży uczyniono punkt widokowy. Zamek jest udostępniony do zwiedzania przez Izbę Tradycji i Kultury Dawnej w Siewierzu.
fot. zameklubliniec.pl
19 z 21
Zamek w Lublińcu
W 1650 roku wielki pożar niemal doszczętnie zniszczył Lubliniec. Pozostały zaledwie trzy domy. Ucierpiał również zamek, który po pożarze został odnowiony w stylu barokowym. Właścicielem Lublińca był Franciszek Grotowski, który rezydował na zamku. W swoim testamencie przeznaczył go na siedzibę zakładu wychowawczego dla sierot. W 1893 roku władze niemieckie otworzyły w Lublińcu szpital dla umysłowo chorych i kalekich. Budynek wszedł w skład szpitala i został częściowo przebudowany. W roku 1979 zamek został wyłączony jako część szpitala psychiatrycznego z powodu złego stanu technicznego. W 2010 roku, po pięciu latach, został tu otwarty ekskluzywny Hotel Zamek Lubliniec.
MARCIN TOMALKA / Agencja Wyborcza.pl
20 z 21
Zamek w Rybniku
Średniowieczny zamek książęcy wzniesiono na przełomie XII i XIII wieku. Mieścił się w nim klasztor Sióstr Norbertanek prowadzących szkołę dla panien szlachetnie urodzonych. W XII wieku w jego miejscu powstał nowy zamek, mający służyć jako rezydencja prywatnych właścicieli miasta. Przebudowany został według projektu Franciszka Ilgnera na dom dla inwalidów wojennych i zyskał obecną późnobarokowo-klasycystyczną formę. W roku 1842 zamek stał się siedzibą Sądu Grodzkiego. Obecnie jest siedzibą Sądu Rejonowego w Rybniku.
Fot. Michał Łepecki / Agencja Wyborcza.pl
21 z 21
Stary i Nowy Zamek w Żywcu
Starym Zamkiem w Żywcu zachwycają się konserwatorzy i historycy sztuki. Pierwszymi właścicielami zamku była znana rodzina Komorowskich, która otrzymała go od króla Kazimierza Jagiellończyka w 1467 roku. Potem zamek należał do nie mniej znanych rodów Wazów i Wielopolskich, a w połowie XIX wieku przeszedł w ręce Habsburgów. Ze względu na stylową architekturę nazywany bywa Małym Wawelem. Przepiękny jest także otaczający go 26-hektarowy park. Wart oglądnięcia jest też Nowy Zamek. To bardzo ładny klasycystyczny pałac zaprojektowany przez Karola Pietschkę, w przeszłości kilkakrotnie przebudowywany. To właśnie w jednym ze skrzydeł dawnej rezydencji arystokratów zamieszkała po powrocie do Polski zmarła w 2012 roku arcyksiężna Maria Krystyna Habsburg.
Wszystkie komentarze