- Zwyczaj malowania jaj pochodzi z sumeryjskiej Mezopotamii. Najstarsze znane nam pisanki mają ponad 5 tys. lat! Do Europy zwyczaj zdobienia jaj przynieśli prawdopodobnie Persowie. Najstarsze pisanki na ziemiach polskich sięgają końca X wieku, a odkryte zostały podczas wykopalisk w Opolu i okolicach Wrocławia - informuje Anna Grabińska-Szczęśniak, kuratorka wystawy.
Od zarania dziejów jaja były w różnych kulturach ważnym symbolem, elementem rytuałów czynionych w celu ochrony człowieka i jego dobytku przed złem. W chrześcijaństwie jajko stało się symbolem Zmartwychwstania, początku i źródła życia, dlatego dziś króluje na świątecznym stole.
O tym, że tradycja zdobienia jaj jest wciąż żywa świadczy powodzenie konkursu Górnośląskie kroszonki, którego trzydziesta edycja została przeprowadzona niedawno w Muzeum Górnośląskim.
Na tegoroczną 30. edycję konkursu Górnośląskie kroszonki wpłynęły 53 zestawy prac. Wśród 43 uczestników 7 osób wzięło w nim udział po raz pierwszy. Jury oceniło 253 kroszonki w czterech kategoriach, w zależności od techniki wykonania.
Wystawa kroszonek w Muzeum Górnośląskim będzie również otwarta w Poniedziałek Wielkanocny (w godz. 12-18). Będzie ją można wtedy zwiedzać bezpłatnie.
Na zdjęciu praca Klaudii Swobody, która wykonała swoją kroszonkę tradycyjną metodą rytowniczą i zdobyła za nią I miejsce w tegorocznym konkursie w tej właśnie kategorii. Na uprzednio zafarbowanym jajku dominują mikroskopijne wręcz wzory florystyczne wydrapane ostrym narzędziem.
Jajko ozdobione kolorowymi rozetami przez Izabellę Terlecką-Synowiec, zwyciężczynię I miejsca w kategorii "technika malowania woskiem". To jedna z najtrudniejszych i pracochłonnych metod. Polega na wielokrotnym malowaniu woskiem i barwieniu na różne kolory tego samego jajka.
Mało dziś znaną, ale tradycyjną techniką zdobienia jaj na Wielkanoc jest oklejanie ich... słomą. Najpierw się ją gotuje, potem prasuje, następnie wycina z niej wzorki i zestawia je w różne, geometryczne kompozycje. Autorką widocznego na zdjęciu jajka jest Joanna Michalik, która dostała I nagrodę w kategorii "inne techniki tradycyjne".
Leokadia Mika, która w konkursie zajęła III miejsce, przyozdobiła jajko gałązkami sitowia. To jedna z dawnych metod. Miękkie wnętrze sitowia, obrane z zielonych łusek, można formować w wyrafinowane wzorki. Pomiędzy powstałe na jajku wzory wkłada się włóczkę lub gotowe elementy pasmanteryjne.
Barbara Berdyczko, laureatka I nagrody w technikach nowatorskich, otuliła swoje pisanki w barwne włóczki. Jaśniejsze są tłem dla motywów naklejanych na wierzchu. Te są także z włóczki.
Aniela Jaworska postanowiła swoją kroszonkę upstrzyć kolorowymi sznurkami oraz cieńszymi od nich nićmi, które przykleja się bezpośrednio do skorupki. W tej nowatorskiej technice bardzo ważny jest nie tylko sam pomysł, ale też jego precyzyjne wykonanie. Autorka zajęła II miejsce.
Wspaniałe pisanki tworzy się także dzięki... naruszeniu ich skorupki! Poprzez wycinanie w wydmuszce różnych wzorów powstają zjawiskowe, lekkie, ażurkowe, czyli przypominające koronkową robotę jaja. Na zdjęciu jajko z motywem motyla autorstwa Iwony Klenczar, która zajęła III miejsce wśród technik nowatorskich.
Barbara Bartoszewicz postanowiła na swojej pisance umieścić wizerunek... tramwaju! Powstało ono jedną z najbardziej lubianych metod współczesnych - za pomocą decoupage'u.
Urszula Kędzior pomalowała kroszonkę lakierem do paznokci. Nie jednym, a wieloma, dlatego jest ono tak barwne i mieni się różnymi kolorami. To oczywiście metoda nowoczesna, wśród których granice stawia tylko nasza wyobraźnia.
Jajko, które wykonała Janina Szeja powstało dzięki połączeniu kilki metod. Autorka zastosowała decoupage, a także wycięła w wydmuszce "koronkę" z serduszek. Poza tym kroszonka jest ozdobiona z dwóch stron wstążką i koralikami, co nadaje jej oryginalny wygląd.
Joachim Orłowski to jeden z kilku kroszonkarzy-mistrzów w naszym regionie. Wiele razy brał udział w konkursie Górnośląskie kroszonki i wielokrotnie był jego laureatem. W tym roku znalazł się w jury. Niemniej, jego prace, znakomite pod względem technicznym, również zdobią wystawę. Jedną z metod, które kroszonkarz często stosuje jest wytrawianie jaj kwasem. To technika tradycyjna, ale rzadko stosowana. Trawienie odbywa się etapami dzięki czemu można uzyskać efekt cieniowania. Jajka wyglądają wtedy, jakby były wyrzeźbione.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze