Alternatywnie po Katowicach. Mało znane zabytki, które warto obejrzeć [ZDJĘCIA]

Większość przewodników po Katowicach skupia się na tym, co oczywiste i najważniejsze. Goście zostaną wysłani do Nikiszowca, stamtąd zapewne podjadą do Giszowca obejrzeć zabytkowe domki górników. Przewodnicy z pewnością polecą też wycieczkę po modernistycznej części śródmieścia i wskażą tu liczne kamienice i gmachy, które koniecznie trzeba będzie zobaczyć. No i jeszcze Strefa Kultury ze starym, dobrym Spodkiem, NOSPR, MCK oraz pięknym Muzeum Śląskim i zachowanymi w tym miejscu zabytkowymi pokopalnianymi budynkami. Wizyta w tych miejscach nie będzie stratą czasu.

Warto jednak pamiętać, że Katowice, choć są o wiele młodszym miastem niż Bytom czy Gliwice, również mają cenne zabytki. Nie wszystkie są powszechnie znane, ale to wcale nie znaczy, że nie warto poświęcić chwili na ich obejrzenie. Wybraliśmy dziesięć nieco mniej znanych miejsc albo takich, które mijamy niemal codziennie, ale nie zwracamy na nie uwagi. W końcu są tu "od zawsze".

Na początek zostajemy w centrum Katowic. Zajrzyjcie na ul. Wojewódzką 50. Kurt Ferdmann, katowicki architekt, postanowił wybudować tu sobie dom. W 1909 roku secesyjna kamienica mieszkalna była gotowa. Jeśli zajrzycie do środka, przekonacie się, że zachowała się tu drewniana stolarka schodów. Z zewnątrz w oczy rzuca się mansardowy dach, ale w centralnej części domu widać wykusz przykryty pofalowanym daszkiem. Charakterystyczne dla kamienicy są też przeszklone loggie i to, że jest od wielu lat porośnięta bluszczem. Z ciekawostek warto dodać, że była tu kiedyś fabryka czekolady.

KAMILA KOTUSZ

Niedaleko stąd stoi nowszy dom. To budynek mieszkalny przy ul. Kobylińskiego 5. Dlaczego jest wyjątkowy? Żeby to zrozumieć, musimy się cofnąć do międzywojnia. Historia tego miejsca wiąże się z Muzeum Śląskim, którego gmach zaprojektował przy ul. Dąbrowskiego słynny architekt Karol Schayer. Budynek był prawie skończony, kiedy do Katowic w 1939 roku wkroczyli Niemcy. Jako symbol polskości na Śląsku został przez okupanta rozebrany. Nie było tak jednak do końca. Niemcy postanowili nie rozbierać znajdującego się na tyłach Muzeum Śląskiego skrzydła mieszkalnego. Dzięki temu budynek przy ul. Kobylińskiego 5 przetrwał i stoi do dziś. To jedyna zachowana część pierwszej siedziby Muzeum Śląskiego w Katowicach.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Skoro jesteśmy już blisko torów kolejowych, przejdźmy na drugą stronę. Na ul. Warszawskiej 42 znajdziemy willę Juliusa Hasse, która powstała około 1870 roku. Dwupiętrowy budynek z dwupoziomowym poddaszem od początku się wyróżniał. Klasycystyczna bryła willi ogrodowej była bowiem połączona z tylnym budynkiem, w którym znajdowały się dorożkarnia, wozownia oraz stajnie. Wkrótce dom zaczął zmieniać właścicieli i przechodził kolejne modernizacje. W latach 20. XX wieku przejęło go miasto. W czasie II wojny światowej dobudowano magazyny, a po wojnie zaczął tu działać powiatowy urząd zdrowia. Dziś mieści się tu siedziba Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Teraz wybierzmy się do ścisłego centrum. Na ulicy Mickiewicza znajdziemy kilka cennych zabytków. To dawna miejska łaźnia czy gmach Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza. Ale po drodze warto też zatrzymać się przy budynku pod numerem 16. To Technikum nr 8 im. Obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. Neogotycki gmach powstał w latach 1899-1900. Całość ma trzy kondygnacje i niski parter. Wcześniej były tu biura Dyrekcji Okręgu Poczty i Telekomunikacji w Katowicach, a także Ministerstwo Przemysłu Ciężkiego.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Przy ul. Kilińskiego 9 stoi budynek zaprojektowany przez Emila i Georga Zillmannów. Wybudowany około 1916 roku na planie kwadratu był siedzibą policji. Ale swoje biura miały tu też Inspektoraty Szkolne Miasta Katowic i Powiatu, a później Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej, Miejska i Powiatowa Komenda Policji Województwa Śląskiego oraz Wyższy Urząd Ubezpieczeń. W nowszych czasach budynek służył milicji, był tu też jej areszt śledczy. Z czasem do budynku wprowadziła się także żandarmeria wojskowa, jeszcze do niedawna swoje biura miał tu katowicki oddział IPN.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Kiedyś przy ul. Raciborskiej 37 mieściło się kasyno oficerskie, dziś jest Akademia Sztuk Pięknych. Gmach powstał około 1930 roku według projektu L. Sikorskiego w stylu modernizmu. To piękny budynek z charakterystyczną balustradą, w parterowej części umieszczonej na prawo od głównego wejścia. Nad nim z kolei dominują trzy ogromne okna, które ciągną się niemal do samego dachu. Całość bryły jest obowiązkowo dość skromna, ale elegancka.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Opuszczamy centrum Katowic. Cenne budynki są też m.in. w Szopienicach. Na ul. ks. bp. Herberta Bednorza 60 znajdziemy murowany budynek z początku XX wieku, znany jako willa Jacobsena. Dom zbudowano w stylu modernizmu i historyzmu, a wyróżnia go szachulcowa dekoracja. Jego pierwszym właścicielem był Eryk Jacobsen, swego czasu (podczas III powstania śląskiego) kwaterował tu Wojciech Korfanty. Tu powstawały kolejne wydania pisma "Powstaniec". Dziś jest tu jedna z administracji Komunalnego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Zostajemy jeszcze przez chwilę w Szopienicach. Przy ul. Krakowskiej 81-83 stoi pałacyk Prittwitz. Parę lat temu dokładnie opisano go w czasopiśmie "Roździeń". Budynek powstał w latach 70. XIX stulecia w okolicy szybu "Prittwitz" kopalni Giesche. Warto przypomnieć, że chodziło o Ernsta von Prittwitz und Gaffron, który były jednym z ważnych urzędników w spółce Giesche. Ze starych map można się dowiedzieć, że budynek miał przede wszystkim charakter administracyjny, ale "Roździeń" zwraca uwagę, że najpewniej organizowano tu też bale i spotkania towarzyskie. W czasach PRL-u urządzono tu mieszkania. Przez długi czas administrowała nim Hutniczo-Górnicza Spółdzielnia Mieszkaniowa. Dziś to prywatna własność.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Przenosimy się na zachodnią część Katowic, czyli do Załęża. Przy ul. Gliwickiej 159 znajdziemy pałac nazywany też dworem w Załężu. Budynek dworski dawnego folwarku powstał w 1886 roku, a przebudowano go już w 1905 roku według projektu Georga i Emila Zillmannów. Wtedy nabrał cech neoklasycystycznych. Na przełomie XIX i XX wieku tu była siedziba spółki Spadkobiercy Gieschego (Giesches Erben) i mieszkał tutaj jej generalny dyrektor Friedrich Bernhardi. Po II wojnie światowej znajdowały się tu przychodnia oraz przedszkole, które jednak z czasem się wyprowadziło. Dziś neoklasycystyczny budynek jest zadbany. Mieści się tu prywatny szpital.

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

KAMILA KOTUSZ

Na koniec zapraszamy na Podlesie. Tu nad rzeką Mleczną wybudowano kamienny most. Dwuprzęsłowa, łukowa konstrukcja pochodzi z przełomu XIX i XX wieku. Most jest częścią Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego. W rejestrze zabytków znajduje się od 1984 roku. W latach 90. został wyremontowany. Dziś już nie mogą jeździć po nim samochody.