Wielkie lata Admiralspalast. Bawarskie piwo, kabaret i tańce w ogrodzie na dachu

Hotel Admiralspalast przy Kronprinzenstrsasse 305 był przed wojną nazywany zabrzańskim ''drapaczem chmur'' i stał się najczęstszym motywem ówczesnych pocztówek. Zaprojektowany przez berlińskich architektów Bielenberga i Mosera, naśladował modny styl pnących się wzwyż amerykańskich budowli. Powstawał przez 4 lata od 1924 roku, mozolnie, bo budowlańców zaskoczyła kurzawka, która zalewała kopane fundamenty. Pod ziemią hotel wspiera się na dwumetrowej betonowej płycie, którą przykryto chodnik kopalnianej sztolni.

Atrakcje na kolejnych kondygnacjach Admiralspalast oddawano do użytku etapami. W maju 1926 roku w Piwiarni Bawarskiej na parterze pobito rekord wyszynku - 36 tys. litrów piwa w 10 dni. W październiku na pierwszym piętrze otwarto kawiarnię (na zdjęciu), restaurację i salę balową dla 500 gości, których do ekskluzywnego hotelu przyciągała m.in. świetna lokalizacja blisko granicznego dworca kolejowego.

Największa niespodzianka czekała na 350 gości na hotelowym dachu - w drugi dzień Bożego Narodzenia 1927 roku oddano tam do użytku ''amerykański ogród'' z kręgiem tanecznym. Napoje i potrawy transportowano do pawilonu na dachu specjalną kuchenną windą a spod miedzianej kopuły rozpościerał się z wysoka widok na przemysłową część Hindenburga po jednej oraz śródmieście po drugiej stronie. Po wojnie podniebną kawiarnię zamknięto jako kapitalistyczny zbytek.

Prawdziwym rarytasem dla miłośników historii Zabrza okazał się pozyskany niedawno w Niemczech i przetłumaczony przez Andrzeja Dutkiewicza (współtwórcę wirtualnego muzeum Zabrza na stronie www.zabrze.aplus.pl) oryginalny zeszyt zadrukowany programem kabaretu, który gościł w hotelu Admiralspalast między 16 a 30 kwietnia 1938 roku.

Richard Würfel, ówczesny właściciel hotelu, zapewnia zacnych gości: ''Program naszego kabaretu i variete, zmieniany 1 i 16 dnia każdego miesiąca, ułożony jest tak abym mógł naszym gościom zapewnić najlepszą i zawsze nową rozrywkę. Odwiedziny w moim kabarecie dadzą Wam uczucie, że ci artyści, ta orkiestra, występują tylko dla Was, że ta uprzejma obsługa tylko dla Was się stara. (...) Prowadzenie tego kabaretowego i kulturalnego centrum w Zabrzu wysoce zobowiązuje i największą przyjemnością jest dla mnie wywiązać się z tego obowiązku jak najlepiej'' - przymilał się uprzejmie Würfel.

Artystka Turvy wprawiała w zachwyt ''stepowaniem akrobatycznym''. W Zabrzu występowała obok Irmi Irmi, która pokazywała ''akt elastyki'', ekwilibrystów o nazwisku Axmann, pary tanecznej Charles i Margot Saldern zabawiającej widzów parodiami dziecięcych piosenek. Artyści przyjeżdżali do Hindenburga z Berlina i odleglejszych zachodnich miast a szefowie hotelu dokładali starań, by goście z głębi Rzeszy mile zapamiętali gościnne występy na wschodnich rubieżach kraju. Richard Würfel podkreślał: ''Również artysta powinien czuć się tu dobrze. Mieć przekonanie że jego sztuka i umiejętności są podziwiane i docenione. W czasie krótkiego u nas pobytu, chcemy dać mu trochę uczucia że jest u siebie w domu, od którego najczęściej jest bardzo daleko''.

Program kabaretu i skład wykonawców urozmaicano z pedanterią co dwa tygodnie, 1 i 16 dnia miesiąca. Grano codziennie po południu a w dni powszednie ''po obniżonej cenie''.

W niedziele i dni świąteczne dodatkowo dawano koncerty poranne. W Bawarskiej Piwiarni, gdzie rozlewano napitek z browaru w Monachium, przygrywała Kapela Strelzner.

Kierownictwo hotelu w przemysłowym Zabrzu uznało za stosowne przypomnieć publiczności: ''Szanownych gości prosi się o unikanie głośnych rozmów w czasie przedstawienia. Życzenia i zażalenia prosi składać się osobiście, na piśmie lub ustnie. Osoby na służbie spodziewające się telefonu powinny pozostawić portierowi imię i numer stolika''.

Całą stronę zajęło w 1938 roku wyliczenie wszystkich hotelowych atrakcji Pałacu Admiralskiego. Na VI najwyższym piętrze na kawę i niedzielne dancingi zapraszał ogród dachowy. Na czterech piętrach poniżej urządzono ''nowoczesne pokoje z bieżącą zimną i ciepłą wodą''. Na pierwszym piętrze była sala jadalna ''dla grup i stowarzyszeń'' oraz kabaret. Na parterze ? piwiarnia. Zachwalano ''domowe obiady i kolacje, tanie dania firmowe, wysoką jakość potraw i napoi oraz umiarkowane ceny''.

Sława zabrzańskiego hotelu musiała promieniować na okoliczne miasta. Pod reklamą trupy akrobatycznej rodzeństwa Axmann w programie hotelowego kabaretu o nakładzie 4 tys. egzemplarzy polecał się klientom sklep z odzieżą męską i dziecięcą Heinricha Wagnera w Gliwicach na rogu ulic Wilhelma i Dolnych Wałów.

Zaraz po wojnie nazwę hotelu zmieniono po raz pierwszy na Prezydent a polskość gmachu podkreślały biało-czerwone flagi na murach, z których wkrótce zaczęły odpadać pierwsze płaty tynku. Zamalowano niemieckie napisy na murach i wielkie białe strzałki prowadzące do schronu przeciwlotniczego w hotelowej piwnicy. Gzyms nad trzecim piętrem do dziś wieńczą rzeźbione głowy przedstawicieli poszczególnych ras ludzkich.

Ciągle jeszcze w pierwszych latach po 1945 roku hotel korzystał z przedwojennej renomy i długo uchodził za reprezentacyjny. Przez kolejnych ponad 20 lat był jedynym hotelem miejskim w Zabrzu i wyróżniał się takimi wygodami, jak elektryczna winda w metalowej klatce i centralne ogrzewanie.

W latach 50. władze rozprawiły się z burżuazyjnym przeżytkiem i po raz kolejny zmieniły nazwę hotelu na Przodownik.

Po gomułkowskiej odwilży wymyślono nowe miano - Monopol, przy którym już pozostał i przyjmował ostatnich gości na przełomie 1994 i 1995 roku w swoich 52 pokojach i 130 łóżkach. Jeszcze pod koniec PRL w 1987 roku spółdzielnia PSS Społem sfinansowała ostatnią próbę powrotu do wielkiej tradycji Admiralspalast. Na parterze w byłych wnętrzach Piwiarni Bawarskiej otwarto wówczas Tawernę w marynistycznym stylu.

Od zmiany ustroju do całkiem niedawna cały hotel dzierżawił od Skarbu Państwa jeden z prominentnych dygnitarzy lewicy, który podnajął parter bankowi. ? Długie lata nie mogliśmy w żaden sposób rozwiązać z tym panem dzierżawy. Zwolnił on budynek dopiero, gdy wyprowadził się bank i przestały płynąć czynsze ? wspomina Krzysztof Lewandowski, wiceprezydent Zabrza. Miasto w marcu zapłaciło 280 tys. zł na odnowienie elewacji i dachu z kopułą, drugie tyle dołożyło Wojewódzkie Przedsiębiorstwo Usług Turystycznych w Katowicach (zarządca byłego hotelu) i przed kilkoma tygodniami zaczął się pierwszy w historii zabytku remont, po którym Admiralspalast ma odzyskać przynajmniej zewnętrzny blask.