Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Katowice

    Stary Zamek i Pałac w Świerklańcu na archiwalnych zdjęciach

    Wiadomości z Katowic
    mk
    historia Świerklaniec
    Gdyby domostwa Donnersmarców przetrwały do dziś, mielibyśmy na Śląsku jeden z najpiękniejszych kompleksów pałacowych w Europie. Niestety to, czego nie udało się zniszczyć czerwonoarmistom, zniszczyliśmy sami.
    Gdyby domostwa Donnersmarców przetrwały do dziś, mielibyśmy na Śląsku jeden z najpiękniejszych kompleksów pałacowych w Europie. Niestety to, czego nie udało się zniszczyć czerwonoarmistom, zniszczyliśmy sami. <br> O tym, że wyzwalający Polskę Rosjanie splądrowali pałac w Świerklańcu wiedzą niemal wszyscy. Ale czy słyszeliście, że oprócz 'Małego Wersalu' w pobliżu stał też Stary Zamek? Jego historia sięgała aż XIV wieku. Drastycznie przerwała ją dopiero II wojna światowa. Początkowo piękny zamek należał do Przemysława z Cieszyna, a najpotężniejszy śląski ród przejął go w XVII wieku. W ciągu kilkuset lat domostwo było wielokrotnie przebudowywane. Najlepiej udokumentowane są zmiany z XIX wieku, kiedy posiadłość zyskała dwie wieże. Dobudował je książę Guido Henkel von Donnersmarck. Tak zamek wyglądał około 1930 roku.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    1 z 25

    Gdyby domostwa Donnersmarców przetrwały do dziś, mielibyśmy na Śląsku jeden z najpiękniejszych kompleksów pałacowych w Europie. Niestety to, czego nie udało się zniszczyć czerwonoarmistom, zniszczyliśmy sami.
    O tym, że wyzwalający Polskę Rosjanie splądrowali pałac w Świerklańcu wiedzą niemal wszyscy. Ale czy słyszeliście, że oprócz 'Małego Wersalu' w pobliżu stał też Stary Zamek? Jego historia sięgała aż XIV wieku. Drastycznie przerwała ją dopiero II wojna światowa. Początkowo piękny zamek należał do Przemysława z Cieszyna, a najpotężniejszy śląski ród przejął go w XVII wieku. W ciągu kilkuset lat domostwo było wielokrotnie przebudowywane. Najlepiej udokumentowane są zmiany z XIX wieku, kiedy posiadłość zyskała dwie wieże. Dobudował je książę Guido Henkel von Donnersmarck. Tak zamek wyglądał około 1930 roku.
    Tu zamek na niezwykłej, kolorowej fotografii. Dopóki nad miejscem czuwały pomniki, wszystko toczyło się dobrze. Dziś nikt nie wie, co stało się z parą lwów, które strzegły bramy wjazdowej.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    2 z 25

    Tu zamek na niezwykłej, kolorowej fotografii. Dopóki nad miejscem czuwały pomniki, wszystko toczyło się dobrze. Dziś nikt nie wie, co stało się z parą lwów, które strzegły bramy wjazdowej.
    Jednak zanim wojenna zawierucha zrobiła swoje, książę Guido postanowił wybudować w parku jeszcze jedną posiadłość. W 1867 roku w Świerklańcu stanął Mały Wersal. Nazwa nie wzięła się z przypadku, bowiem budowla była wzorowana na rezydencji Ludwika XIII, a zaprojektował ją Hector Lefuel, nadworny architekt Napoleona III.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    3 z 25

    Jednak zanim wojenna zawierucha zrobiła swoje, książę Guido postanowił wybudować w parku jeszcze jedną posiadłość. W 1867 roku w Świerklańcu stanął Mały Wersal. Nazwa nie wzięła się z przypadku, bowiem budowla była wzorowana na rezydencji Ludwika XIII, a zaprojektował ją Hector Lefuel, nadworny architekt Napoleona III.
    Taki pałac nie powstał oczywiście bez powodu. Zakochany arystokrata nakazał wybudować go dla swojej żony, markizy Blanki de Paiva, która kochała paryski Wersal. A zanim wyszła za księcia Guido była już dwukrotnie rozwiedziona. Tak naprawdę Blanka miała na imię Teresa, a nazwisko odziedziczyła po swoim francuskim mężu, arystokracie. Niestety Blanka najprawdopodobniej, nie darzyła go szczerymi względami i kiedy doprowadziła do skraju bankructwa, poznała młodego Donnersmarcka. Ten, jako jeden z najbogatszych ludzi Europy nie musiał obawiać się o swoje finanse i szybko zorganizował rozwód ukochanej. A biedny markiz de Paiva który na wieść o kolejnym zamążpójściu Blanki, po prostu się zastrzelił. <br> Warto dodać, że zanim markiza zaczęła karierę wielokrotnej żony i kochanki, była znaną w towarzystwie kurtyzaną. Jej pierwszym mężem był ubogi krawiec.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    4 z 25

    Taki pałac nie powstał oczywiście bez powodu. Zakochany arystokrata nakazał wybudować go dla swojej żony, markizy Blanki de Paiva, która kochała paryski Wersal. A zanim wyszła za księcia Guido była już dwukrotnie rozwiedziona. Tak naprawdę Blanka miała na imię Teresa, a nazwisko odziedziczyła po swoim francuskim mężu, arystokracie. Niestety Blanka najprawdopodobniej, nie darzyła go szczerymi względami i kiedy doprowadziła do skraju bankructwa, poznała młodego Donnersmarcka. Ten, jako jeden z najbogatszych ludzi Europy nie musiał obawiać się o swoje finanse i szybko zorganizował rozwód ukochanej. A biedny markiz de Paiva który na wieść o kolejnym zamążpójściu Blanki, po prostu się zastrzelił.
    Warto dodać, że zanim markiza zaczęła karierę wielokrotnej żony i kochanki, była znaną w towarzystwie kurtyzaną. Jej pierwszym mężem był ubogi krawiec.
    U boku księcia Blanka miała się już dosłownie, jak w raju. Dostała nie tylko świerklaniecki pałac, ale też dwie rezydencje we Francji. Zobaczcie świerklaniecki pałac z lotu ptaka. Doskonale widać na nim tarasy i lokalizację bramy głównej.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    5 z 25

    U boku księcia Blanka miała się już dosłownie, jak w raju. Dostała nie tylko świerklaniecki pałac, ale też dwie rezydencje we Francji. Zobaczcie świerklaniecki pałac z lotu ptaka. Doskonale widać na nim tarasy i lokalizację bramy głównej.
    Nowa żona księcia była otaczana luksusem na każdym kroku. W Małym Wersalu były 34 komnaty i sześć apartamentów z łazienkami. Na zdjęciu kominek Diany, jedno z życzeń Blanki.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    6 z 25

    Nowa żona księcia była otaczana luksusem na każdym kroku. W Małym Wersalu były 34 komnaty i sześć apartamentów z łazienkami. Na zdjęciu kominek Diany, jedno z życzeń Blanki.
    Markiza La Paiva - hrabina Blanche Henckel von Donnersmarck.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    7 z 25

    Markiza La Paiva - hrabina Blanche Henckel von Donnersmarck.
    Ekskluzywnie było również w innych pomieszczeniach. Tu najprawdopodobniej gabinet księcia.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    8 z 25

    Ekskluzywnie było również w innych pomieszczeniach. Tu najprawdopodobniej gabinet księcia.
    I jeszcze jednak komnata.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    9 z 25

    I jeszcze jednak komnata.
    Trudno nacieszyć wzrok tak pięknym budynkiem. Tu jedne z ostatnich zimowych krajobrazów. Ostatnie grudniowe dni 1937 roku.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    10 z 25

    Trudno nacieszyć wzrok tak pięknym budynkiem. Tu jedne z ostatnich zimowych krajobrazów. Ostatnie grudniowe dni 1937 roku.
    Świerklaniecki pałac odwiedzało wiele znamienitości, m.in. król Prus, Wilhelm II Hohenzollern. Na zdjęciu wraz z księciem Guido. Z tyłu podjeżdża dorożka.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    11 z 25

    Świerklaniecki pałac odwiedzało wiele znamienitości, m.in. król Prus, Wilhelm II Hohenzollern. Na zdjęciu wraz z księciem Guido. Z tyłu podjeżdża dorożka.
    Nie zapominajmy, że równolegle, nieopodal utrzymywany był właśnie stary zamek Donnersmarcków. Czyż nie robił wrażenia?
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    12 z 25

    Nie zapominajmy, że równolegle, nieopodal utrzymywany był właśnie stary zamek Donnersmarcków. Czyż nie robił wrażenia?
    Niestety z zamkowych wnętrz znamy tylko jedno zdjęcie pochodzące ze zbiorów rodziny Henckel von Donnersmarck. I ta budowla budziła zachwyt.
    fot. Kazimierz Flakus / Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    13 z 25

    Niestety z zamkowych wnętrz znamy tylko jedno zdjęcie pochodzące ze zbiorów rodziny Henckel von Donnersmarck. I ta budowla budziła zachwyt.
    Jeszcze raz zobaczmy ten niezwykły zamek z zewnątrz. Na pierwszym planie prawdopodobnie pozostałości fosy. Okrągły budynek obok to mauzoleum rodziny.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    14 z 25

    Jeszcze raz zobaczmy ten niezwykły zamek z zewnątrz. Na pierwszym planie prawdopodobnie pozostałości fosy. Okrągły budynek obok to mauzoleum rodziny.
    A tak zamek wyglądał od strony dziedzińca.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    15 z 25

    A tak zamek wyglądał od strony dziedzińca.
    Jeszcze raz przenieśmy się do Małego Wersalu. Na tej wspaniałej fotografii widać doskonale bramę główną, boczną i ogrodzenie świerklanieckiego pałacu - obecnie można ją oglądać w Parku Śląskim.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    16 z 25

    Jeszcze raz przenieśmy się do Małego Wersalu. Na tej wspaniałej fotografii widać doskonale bramę główną, boczną i ogrodzenie świerklanieckiego pałacu - obecnie można ją oglądać w Parku Śląskim.
    Pałac stał tuż nad jeziorem. Tu widok z przeciwległego brzegu.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    17 z 25

    Pałac stał tuż nad jeziorem. Tu widok z przeciwległego brzegu.
    Jeszcze jedno zdjęcie wnętrza Małego Wersalu. Obraz przedstawia księżną Katarzynę Henckel von Donnersmarck, de domo Slepcow, czyli drugą żonę księcia Guido. Według podań Blanka zmarła w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Kiedy jechała na koniu, jej szal zaplątał się o gałąź drzewa i udusił. Książę nie mogąc pogodzić się ze stratą, kazał ponoć zakonserwować jej zwłoki i położyć w jednej z komnat. Denatkę miała odkryć dopiero Katarzyna. Dopiero po jej interwencji zwłoki trafiły do mauzoleum. A przynajmniej tak głosi legenda.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    18 z 25

    Jeszcze jedno zdjęcie wnętrza Małego Wersalu. Obraz przedstawia księżną Katarzynę Henckel von Donnersmarck, de domo Slepcow, czyli drugą żonę księcia Guido. Według podań Blanka zmarła w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Kiedy jechała na koniu, jej szal zaplątał się o gałąź drzewa i udusił. Książę nie mogąc pogodzić się ze stratą, kazał ponoć zakonserwować jej zwłoki i położyć w jednej z komnat. Denatkę miała odkryć dopiero Katarzyna. Dopiero po jej interwencji zwłoki trafiły do mauzoleum. A przynajmniej tak głosi legenda.
    Na zdjęciu postać Guido Karola Łazarza, 3 księcia von Donnersmarck, wnuka Guido Henckel von Donnersmarcka i Katarzyny Slepcov. Był on ostatnim właścicielem świerklanieckiego pałacu. Tu wybiera się na konną przejażdżkę. To za jego panowania nadeszła wojenna zawierucha.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    19 z 25

    Na zdjęciu postać Guido Karola Łazarza, 3 księcia von Donnersmarck, wnuka Guido Henckel von Donnersmarcka i Katarzyny Slepcov. Był on ostatnim właścicielem świerklanieckiego pałacu. Tu wybiera się na konną przejażdżkę. To za jego panowania nadeszła wojenna zawierucha.
    Jedna z nielicznych barwnych fotografii.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    20 z 25

    Jedna z nielicznych barwnych fotografii.
    Kolejna z serii barwnych fotografii. Na pierwszym planie widać rododendrony. Trzeba bowiem pamiętać, że zamek mieścił się w jednym z najpiękniejszych parków w regionie. Jego uroki można zresztą podziwiać do dziś.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    21 z 25

    Kolejna z serii barwnych fotografii. Na pierwszym planie widać rododendrony. Trzeba bowiem pamiętać, że zamek mieścił się w jednym z najpiękniejszych parków w regionie. Jego uroki można zresztą podziwiać do dziś.
    W czasie wojny zamek spłonął. Jego ruiny były ponoć zachowane w dobrym stanie. Mimo to stopniowo dotrwały do 1962 roku, kiedy kazano je wysadzić.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    22 z 25

    W czasie wojny zamek spłonął. Jego ruiny były ponoć zachowane w dobrym stanie. Mimo to stopniowo dotrwały do 1962 roku, kiedy kazano je wysadzić.
    W czasie wojny w pałacu stacjonowali niemieccy żołnierze. Zabytkowy budynek rozgrabili i spalili dopiero wyzwalający te ziemie czerwonoarmiści. Pozostałości rozkradła też miejscowa ludność.
    fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    23 z 25

    W czasie wojny w pałacu stacjonowali niemieccy żołnierze. Zabytkowy budynek rozgrabili i spalili dopiero wyzwalający te ziemie czerwonoarmiści. Pozostałości rozkradła też miejscowa ludność.
    Zgliszcza pałacu w latach 50.
    fot. Katarzyna Pyka / Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    24 z 25

    Zgliszcza pałacu w latach 50.
    Ruiny Małego Wersalu.
    fot. Roland Skubała / Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck
    25 z 25

    Ruiny Małego Wersalu.
    historia Świerklaniec
    Czytaj teraz
    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      Tytuł artykułu "Gdyby nie wojna, mielibyśmy na Śląsku jeden z najpiękniejszych pałaców w Europie" wymaga sprostowania. Prawda jest taka, że gdyby nie wojna, to niczego byśmy nie mieli Śląsku. Bo gdyby nie wojna, to Śląsk byłby nadal niemiecki.
      już oceniałe(a)ś
      77
      5
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (4)
      @georg_w_gazecie Słusznie :) Ale i tak szkoda pałacu.
      już oceniałe(a)ś
      7
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @pata.m A wcale nie, bo spora część trafiła do Polski już po plebiscycie!
      już oceniałe(a)ś
      3
      9
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @pata.m Tak, szkoda pałacu.
      już oceniałe(a)ś
      1
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @georg_w_gazecie Sprawdz sobie przedwojenne mapy i zobaczysz że jesteś w błędzie. Świerklaniec w 1939 roku był ploski.
      już oceniałe(a)ś
      0
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      A ja wiem że zamek i pałac szabrowali Polacy , aż do kafelek piwnicznej kuchni.
      już oceniałe(a)ś
      38
      8
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Gdyby nie wojna, pałac byłby w Niemczech, a nie w Polsce. My za to mielibyśmy Podhorce i Wiśniowiec.
      już oceniałe(a)ś
      20
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (1)
      @jf94 Odwołuję, ta miejscowość jest położona na Górnym, a nie Dolnym Śląsku.
      już oceniałe(a)ś
      0
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Gdyby nie wojna to byscie siedzieli w ziemianka za Bugiem panie Michnik...
      już oceniałe(a)ś
      27
      12
      Zgłoś
      Odpowiedz
      "Dopóki nad miejscem czuwały pomniki, wszystko toczyło się dobrze. Dziś nikt nie wie, co stało się z parą lwów, które strzegły bramy wjazdowej. " To ja odpowiem strzegą wejścia do zoo w Chorzowie ;)
      już oceniałe(a)ś
      23
      9
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (1)
      @nawasaqi Człowieku, czytaj, a nie wąchaj! Mowa o lwach, a nie bramie z lwem!!!
      już oceniałe(a)ś
      13
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Tja,dewastacja Markhali i Rzezni w Chorzowie tez zwalicie na wojne i ruskich?
      już oceniałe(a)ś
      15
      5
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (1)
      @szwampuch58 Slazacy nie byli wysokimi funkcjonariuszami w PRLu?
      już oceniałe(a)ś
      2
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      tylko dzieki Hitlerowi i Stalinowi Polacy zawdzieczaja ostateczny upadek feudalizmu ,niesamowity awans cywilizacyjny itp
      już oceniałe(a)ś
      11
      2
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Od lipca 1944 praktycznie nie było wojny armie sobie stały i zbierały siły . Panowało powszechne przekonanie ,że Wehrmacht Rosjan do Niemiec nie wpuści a wznowienia walk nie ma się co spodziewać wcześniej jak na wiosnę . Taki kompleks jak w Świerklańcu to przecież było istne przedsiębiorstwo . Tam pracowały setki ludzi . Wbrew przekonaniu w takim zamku nie siedział samotny książe z jednym wiernym służącym . Atak Rosjan w styczniu 1945 był jak grom z jasnego nieba. Niemcy zgłupieli . Rosjanie parli jak walec. Ale nie jest prawdą ,że to przypadkowi pijani czerwonoarmiści podpalali po drodze wszystkie burżujskie zamki bo Rosjanie dawno wiedzieli ,że Niemcy w takich miejscach ukrywają różne rzeczy i zwykli żołnierze co najwyżej taki zamek mogli otoczyć i pilnować a do wnętrza wchodzili wyłącznie z NKWD albo Śmierszem . Poza tym pijany sołdat może mieć przy sobie ze dwa , trzy granaty ale nie tyle żeby zamek jarał się od razu jak pochodnia. Moim zdaniem te obiekty były wyposażone do podpalenia niczym mosty do wysadzenia . Zapewne wszelkie obrazy czy kosztowności zniesiono do schronów przeciwlotniczych bo ucieczka z wyposażeniem zamku czy nawet z precjozami raczej w rachubę nie wchodziła. Niemcy myśleli ,że tak jak po pierwszej wojnie powrócą po minięciu walk na swoje i podpalali budynki żeby nikt się tam nie mógł dostać przez kilka tygodni bo tyle stygnie taki budynek a to co być może schowali przewyższało kilkakrotnie wartość budynku . W takim Świerklańcu Pałac Kawalera mogli zostawić żeby mieli gdzie mieszkać kiedy wrócą . To takie jest moje osobiste zdanie.
      już oceniałe(a)ś
      16
      8
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (1)
      @tadeusz542 A co zrobili ze Starym Kostrzyniem w 60 latach wysadzili w Powietrze jako szkolenie saperów Polacy Potrafiom najpierw zbozom potem co by to Było Gdyby!
      już oceniałe(a)ś
      1
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz

      Tematy ważne dla Katowic

      Tematy
      Miejsca
      Ludzie

      Warto przeczytać

      Magazyn Kuchnia
      Magazyny
      Licytacje, przetargi
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.