Artur Rojek pokazuje nam Mysłowice. "Byłem pierwszym mistrzem Polski"

Artur Rojek, były lider Myslovitz i Lenny Valentino oraz pomysłodawca i dyrektor artystyczny Off Festivalu, jak każdy rozchwytywany artysta, ma bardzo mało czasu. Przygotowuje wraz ze współpracownikami z fundacji jego 12. edycję, a sam przymierza się do jesiennej trasy z grupą Kwadrofonik. Między próbami i spotkaniami udało nam się namówić go na spacer po miejscach, które budzą w nim wspomnienia

Mieszkałem w tej kamienicy do 12. roku życia. Z jednej strony podwórza było mieszkanie moje i mojej mamy, a z drugiej - moich dziadków, u których, gdy byłem dzieckiem, spędzałem większość czasu. Mieszkanie dziadków miało dziwny układ, składało się z dwóch większych pomieszczeń, więc dziadek poustawiał w nich ścianki działowe z dykty. W kuchni zrobił łazienkę, a drugą przestrzeń podzielił na pokój dzienny i sypialnię. Do tego w podłodze w kuchni wyciął dziurę po to, żeby specjalnie nie wychodzić do piwnicy po węgiel, którym paliliśmy w piecu, a schodzić do niej prosto z kuchni.

Kamienica stała przy drodze, którą co kwadrans jeździł tramwaj o numerze 14 (i jeździ tędy do dziś). Przemykał tuż pod oknami moich dziadków, wszystko się trzęsło i dzwoniło. To wspomnienie było inspiracją utworu "Uwaga, jedzie tramwaj", który nagrałem z Lenny Valentino.

Na podwórku kamienicy zawsze pachniało drewnem, ponieważ nieopodal był zakład stolarski. Bywało, że grywałem na nim w badmintona. Ale niezbyt często, ponieważ nie spędzałem zbyt wiele czasu na podwórku. Od siódmego roku życia intensywnie trenowałem pływanie. Treningi były rano i wieczorem, codziennie. A jak już wychodziłem się pobawić, to do pobliskiego parku Zamkowego "na Piosku" w dzielnicy Piasek. Potem przeprowadziłem się z dziadkami kilka ulic dalej, bliżej szkoły sportowej, do której uczęszczałem i która wyszkoliła mnie na świetnego pływaka.

To jedyny park w centrum Mysłowic, więc pół miasta spędzało tu wolny czas. Tutaj nauczyłem się jeździć na rowerze, zimą ślizgałem się na sankach. W muszli koncertowej odbywały się koncerty. Później, w 2000 r., zagrałem w niej razem z Myslovitz koncert z okazji pięciolecia zespołu. Pamiętam, że został przerwany, bo impreza miała się skończyć do godz. 22, ale trochę się przeciągnęła. Graliśmy jako ostatnia kapela. Był może kwadrans po 22, kiedy przyjechała straż miejska i wyłączyła nam prąd. Dzisiaj to strasznie zaniedbane miejsce.

Kiedyś była to Szkoła Podstawowa im. Wincentego Pstrowskiego, dopiero w latach 80. stała się szkołą sportową im. Olimpijczyków Śląskich. Wszyscy, którzy się tu uczyli, musieli obowiązkowo trenować pływanie. Powstawały też inne sekcje, m.in. zapasów, ping-ponga czy szachów. Ale uczniowie przede wszystkim odnosili sukcesy w pływaniu.

Ćwiczyłem pływanie przez 10 lat. W 1985 r. zostałem mistrzem juniorów polskich na 400 m kraulem i wicemistrzem na 100 i 200 m grzbietem. Byłem pierwszym mistrzem Polski tej szkoły.

Po skończeniu podstawówki dzieci, które chciały kontynuować pływanie wyczynowo, szły do tzw. szkół mistrzostwa sportowego. W latach 80. najbliższe znajdowały się w Raciborzu i Oświęcimiu. Jeśli wybrałbym którąś z nich, musiałbym przeprowadzić się do internatu. Byłem na to gotowy, ale moja rodzina nie chciała się na to zgodzić.

Poszedłem więc do I LO im. Tadeusza Kościuszki w Mysłowicach, do klasy o profilu biologiczno-chemicznym. Trener miał sposób, żeby pływacy, którzy nie poszli do szkół mistrzostwa sportowego, pływali dalej. Załatwił u naszych nauczycieli zwolnienia z pierwszej i drugiej lekcji, ponieważ treningi zaczynały się o godz. 6.15 rano i kończyły około 9. Przez dwa lata nauki w liceum opuszczałem po dwie lekcje dziennie. Tak się zwykle składało, że były to matematyka i fizyka - przedmioty, których po prostu nie znosiłem.

Pływaliśmy na basenie przy kopalni Mysłowice, która dziś już jest wygaszona. Obok wejścia na basen znajdował się fragment trawnika ogrodzony barierką, na którym rosły kwiatki. Chłopacy często chodzili na skróty i deptali po kwiatach. Zwracałem im uwagę, by tego nie robili. Pewna pani, mieszkająca w kamienicy naprzeciwko, widziała to i zawsze, kiedy wychodziłem z treningów, wołała mnie i zrzucała mi przez okno gumy Donaldy.

Cieszyliśmy się z tego pływania. W tamtych czasach dzieci nie miały tylu atrakcji i zajęć dodatkowych co dziś. Ale z tego powodu łatwiej też było się skoncentrować na jednej rzeczy. Poza tym nasza sekcja odnosiła sukcesy, co nas bardzo motywowało do treningów.

Kiedyś dom kultury mieścił się w budynku przylegającym do siedziby urzędu miasta. To właśnie tam, w salce na piątym piętrze, zaczynaliśmy próby. Potem, na początku lat 90., MDK przeniesiono na ul. Powstańców, gdzie działa do dziś. Najpierw dostaliśmy małą salkę na drugim piętrze, a potem jeszcze mniejszą, do której wchodziło się osobnymi schodkami. Obok znajdowała się pracownia modelarska i - jak widzę - jest tu do dziś.

To właśnie w tej mikroskopijnej sali powstały największe hity Myslovitz, jak "Długość dźwięku samotności". Próbowaliśmy tam naprawdę bardzo długo, dopóki nie otrzymaliśmy nowej sali na terenie kąpieliska Słupna, w której Myslovitz ćwiczy do dziś.

Na recepcji pracowała mama mojego kolegi z sekcji pływackiej, która nazywała się Młot. Jak MDK był zamknięty, krzyczeliśmy na całe gardło: "Pani Młot, proszę nam otworzyć!".

O tym miejscu powiedziałem już chyba wszystko... To bardzo stare miejskie kąpielisko. Jak byłem dzieckiem, chodziłem tu pływać, a jak dorosłem, przez kilka sezonów pracowałem jako ratownik. Zarabiałem w ten sposób swoje pierwsze pieniądze.

Kiedy już jako lider Myslovitz zacząłem myśleć o organizacji własnego festiwalu, nie brałem tego miejsca pod uwagę, szukałem intensywnie innych, ciekawszych lokalizacji. Chodził mi po głowie Szyb Wilson, ale się nie udało. Wtedy pomyślałem o Słupnej. W 2005 r. urządziliśmy tu 10-lecie Myslovitz. Spora impreza, a lokalizacja się sprawdziła.

I tak też się stało - przez cztery lata, od 2006 do 2009 r., Słupna była miejscem Off Festivalu. Na niewielkim terenie urządziliśmy scenę główną i scenę leśną, a scenę eksperymentalną - w Centralnym Muzeum Pożarnictwa. Basen był w tym czasie zamknięty. Ludziom się tu podobało. Uświadomili mi, że kąpielisko jest ładne, ma klimat. Kiedy władze Mysłowic zaczęły się ze sobą kłócić, a Off stał się ich elementem przetargowym, postanowiłem wyprowadzić festiwal ze Słupnej. Do dzisiaj mam do tego miejsca ogromny sentyment, ale na większą skalę festiwalu bym tutaj nie rozwinął.

Nie od razu było wiadomo, że Off Festival zostanie przeniesiony do Doliny Trzech Stawów. Rozmawiałem o jego organizacji m.in. z Krakowem, Poznaniem, Katowicami i Wrocławiem. Nie wszyscy reagowali tak samo. Wrocław był najbardziej konkretny i wszystko wskazywało na to, że tam urządzę kolejną, piątą edycję. W drodze powrotnej, po jednym z ostatnich spotkań, zadzwonił do mnie Marek Zieliński z Ars Cameralis, który był wtedy szefem Biura Europejskiej Stolicy Kultury. Jak się dowiedział, że Katowice zwlekają z rozmowami, a festiwal jest już jedną nogą we Wrocławiu, poruszył niebo i ziemię, żebym zorganizował go w Katowicach. Gwiazdą tej piątej edycji był zespół The Flaming Lips. Wszystko znakomicie się udało.

Festiwal rozwinął się w Katowicach na skalę międzynarodową. Został zauważony przez zagraniczne media, w 2012 r. otrzymał prestiżową nagrodę European Festival Award w kategorii Najlepszy Festiwal Średniej Wielkości, w 2014 r. znalazł się na liście 14 najlepszych imprez muzycznych na świecie według magazynu "Time", a w tym roku "The Guardian" umieścił go na liście 10 najważniejszych festiwali w Europie.

12. edycja zapowiada się ciekawie. Uważam, że to najsilniejsza edycja pod względem artystycznym, różnorodna i eklektyczna. Będą zespoły folkowe, metalowe, jazzowe i elektroniczne. Przez trzy dni zagra niemal 80 interesujących zespołów. Gwiazdą będzie brytyjska artystka PJ Harvey. Po raz pierwszy do Polski przyjedzie Kanadyjka Feist, zagra zespół Swans z USA. Na Offie dadzą ostatni koncert w składzie, jaki znamy. Poza tym będą: The Black Madonna, Thee Oh Sees, Talib Kweli, Batushka, Shellac i Conor Oberst. Z polskich wykonawców: Łoskot z Mikołajem Trzaską, Żywizna, Frele, no i Kwadrofonik, z którymi zagram.

Pierwsze edycje Off Festivalu robiliśmy na strychu mojego domu. Kiedy został przeniesiony do Katowic, znaleźliśmy miejsce w modernistycznej, przedwojennej kamienicy i przeznaczyliśmy je na biura. Mam tu swój gabinet, w którym pracuję, piszę teksty do moich piosenek. Bywam tu prawie codziennie, jak to w pracy. Przychodzę na 8 rano, wracam po południu, żeby odebrać dzieci ze szkoły.

Nad każdą edycją festiwalu pracujemy przez cały rok, a nawet dłużej. Teraz dopinamy tę i zaczynamy myśleć o kolejnej edycji, a ja przygotowuję się do moich występów na Off Festivalu oraz do jesiennej trasy koncertowej z Kwadrofonikiem. Zagramy muzykę do filmu "Symfonia Przemysłowa nr 1" w reżyserii Davida Lyncha. Pracuję też nad swoją kolejną płytą.