Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Katowice

    Tajemnice ul. Kościuszki w Katowicach. Kiedyś była polną drogą.

    Wiadomości z Katowic
    Michalina Bednarek
    Dr Przemysław Piwowarczyk, historyk i katowiczanin zgodził się nam opowiedzieć o historii jednej z najważniejszych ulic miasta - ul. Kościuszki, która ciągnie się od centrum miasta aż do Mikołowa. To jedna z najważniejszych arterii Katowic, która przecina aż trzy dzielnice - Śródmieście, Brynów i Piotrowice.
    Dr Przemysław Piwowarczyk, historyk i katowiczanin zgodził się nam opowiedzieć o historii jednej z najważniejszych ulic miasta - ul. Kościuszki, która ciągnie się od centrum miasta aż do Mikołowa. To jedna z najważniejszych arterii Katowic, która przecina aż trzy dzielnice - Śródmieście, Brynów i Piotrowice. <br> Dr Piwowarczyk przypomina, że początki ul. Kościuszki wiązały się z polną drogą, która w XVIII wieku połączyła wieś Katowice z wsią Brynów. - Na początku XIX wieku na terenach kopalni 'Beata' rozpoczęto wydobycie węgla kamiennego. Drewniane budynki głównego szybu zlokalizowano bezpośrednio przy drodze, naprzeciwko obecnego Parku Kościuszki. W lesie po drugiej stronie, obecnie w Park Kościuszki, umieszczono prochownię - mówi historyk.
    KAMILA KOTUSZ
    1 z 12

    Dr Przemysław Piwowarczyk, historyk i katowiczanin zgodził się nam opowiedzieć o historii jednej z najważniejszych ulic miasta - ul. Kościuszki, która ciągnie się od centrum miasta aż do Mikołowa. To jedna z najważniejszych arterii Katowic, która przecina aż trzy dzielnice - Śródmieście, Brynów i Piotrowice.
    Dr Piwowarczyk przypomina, że początki ul. Kościuszki wiązały się z polną drogą, która w XVIII wieku połączyła wieś Katowice z wsią Brynów. - Na początku XIX wieku na terenach kopalni 'Beata' rozpoczęto wydobycie węgla kamiennego. Drewniane budynki głównego szybu zlokalizowano bezpośrednio przy drodze, naprzeciwko obecnego Parku Kościuszki. W lesie po drugiej stronie, obecnie w Park Kościuszki, umieszczono prochownię - mówi historyk.
    Kiedy w 1846 roku trakt do Brynowa podzieliła linia kolejowa, początkowo funkcjonował naziemny przejazd, jednak jeszcze w XIX wieku postawiono wiadukt nad obecną ulicą św. Jana. - Za to reliktem dawnego traktu po północnej stronie torów jest ulica Pocztowa, powstanie wiaduktu tłumaczy natomiast wygięcie ulicy Kościuszki w jej początkowym biegu - mówi Piwowarczyk.
    KAMILA KOTUSZ
    2 z 12

    Kiedy w 1846 roku trakt do Brynowa podzieliła linia kolejowa, początkowo funkcjonował naziemny przejazd, jednak jeszcze w XIX wieku postawiono wiadukt nad obecną ulicą św. Jana. - Za to reliktem dawnego traktu po północnej stronie torów jest ulica Pocztowa, powstanie wiaduktu tłumaczy natomiast wygięcie ulicy Kościuszki w jej początkowym biegu - mówi Piwowarczyk.
    W 1890 ulicy nadano nazwę Beatestrasse, od nieczynnej już wówczas kopalni Beata. Wytyczono również plac, któremu nadano imię Gebharda Blüchera, zwycięzcy spod Lipska i Waterloo. To jest obecny Plac Karola Miarki. Dopiero potem zaczęło przybywać w okolicy kamienic i budynków. Na lata 90. XIX wieku i pierwszą dekadę XX wieku datuje się intensywna zabudowa ulicy.
    KAMILA KOTUSZ
    3 z 12

    W 1890 ulicy nadano nazwę Beatestrasse, od nieczynnej już wówczas kopalni Beata. Wytyczono również plac, któremu nadano imię Gebharda Blüchera, zwycięzcy spod Lipska i Waterloo. To jest obecny Plac Karola Miarki. Dopiero potem zaczęło przybywać w okolicy kamienic i budynków. Na lata 90. XIX wieku i pierwszą dekadę XX wieku datuje się intensywna zabudowa ulicy.
    Jednym z pierwszych budynków przy ul. Kościuszki była willa własna architekta Ludwiga Schneidera, która wyróżnia się wśród zwartej i wielopiętrowej zabudowy. - Stosunkowo późna zabudowa tej części miasta zadecydowała o tym, że przy ul. Kościuszki nie znajdziemy budynków administracyjnych, użyteczności publicznej, szkół czy kościołów. Zabudowa ulicy jest wybitnie mieszkalna z lokalami usługowymi i handlowymi na parterach niektórych kamienic - dodaje Piwowarczyk.
    KAMILA KOTUSZ
    4 z 12

    Jednym z pierwszych budynków przy ul. Kościuszki była willa własna architekta Ludwiga Schneidera, która wyróżnia się wśród zwartej i wielopiętrowej zabudowy. - Stosunkowo późna zabudowa tej części miasta zadecydowała o tym, że przy ul. Kościuszki nie znajdziemy budynków administracyjnych, użyteczności publicznej, szkół czy kościołów. Zabudowa ulicy jest wybitnie mieszkalna z lokalami usługowymi i handlowymi na parterach niektórych kamienic - dodaje Piwowarczyk.
    Wśród 'ojców założycieli' ulicy pierwsze miejsce należy się budowniczemu i przedsiębiorcy Robertowi Cieślikowi, który zmienił nazwisko na Zimmermann. To on kupił wiele działek w północnej częsci ulicy oraz przy pl. Miarki, po czym sukcesywnie je zabudowywał. Sam zamieszkiwał przy ul. Kościuszki 19, gdzie znajdowała się też administracja jego nieruchomości. Robert Zimmermann był również radnym miejskim oraz hojnym darczyńcą gminy ewangelickiej w Katowicach. Przy ul. Kościuszki urodził się również w 1902 roku malarz, grafik i rzeźbiarz niemiecki Hans Bellmer.
    KAMILA KOTUSZ
    5 z 12

    Wśród 'ojców założycieli' ulicy pierwsze miejsce należy się budowniczemu i przedsiębiorcy Robertowi Cieślikowi, który zmienił nazwisko na Zimmermann. To on kupił wiele działek w północnej częsci ulicy oraz przy pl. Miarki, po czym sukcesywnie je zabudowywał. Sam zamieszkiwał przy ul. Kościuszki 19, gdzie znajdowała się też administracja jego nieruchomości. Robert Zimmermann był również radnym miejskim oraz hojnym darczyńcą gminy ewangelickiej w Katowicach. Przy ul. Kościuszki urodził się również w 1902 roku malarz, grafik i rzeźbiarz niemiecki Hans Bellmer.
    Katowice ul. Kościuszki 15
    KAMILA KOTUSZ
    6 z 12

    Katowice ul. Kościuszki 15
    Jeszcze przed 1922 rokiem przy ulicy Kościuszki znalazły miejsce instytucje związane z polskim życiem politycznym, narodowym i społecznym. Szczególnie zasłużyła się jednak kamienica pod nr 16, której właścicielem był Bank Ludowy. Był to rodzaj kasy kredytowej, której oferta skierowana była przede wszystkim do Polaków. Siedziba banku mieściła się w tym miejscu do 1928 roku, kiedy to przeniósł się na ul. Młyńską. W tej samej kamienicy w 1919 r. zawiązano Polskiej Organizację Wojskową Górnego Śląska.
    KAMILA KOTUSZ
    7 z 12

    Jeszcze przed 1922 rokiem przy ulicy Kościuszki znalazły miejsce instytucje związane z polskim życiem politycznym, narodowym i społecznym. Szczególnie zasłużyła się jednak kamienica pod nr 16, której właścicielem był Bank Ludowy. Był to rodzaj kasy kredytowej, której oferta skierowana była przede wszystkim do Polaków. Siedziba banku mieściła się w tym miejscu do 1928 roku, kiedy to przeniósł się na ul. Młyńską. W tej samej kamienicy w 1919 r. zawiązano Polskiej Organizację Wojskową Górnego Śląska.
    Wraz z rozbudową kamienic, pociągnięto również w 1912 roku linię tramwajową, która kończyła się budynkiem zajezdni. Tramwaje miały za zadanie dowozić mieszczan do obszaru zielonego w pobliżu miasta, jedynego o takich rozmiarach. - Chodzi o lasem miejski, zwanego z czasem Parkiem Południowym - dodaje Piwowarczyk. Budynek zajezdni, choć gruntownie przebudowany na potrzeby salonu samochodowego, zachował się do dzisiaj i znajduje się pod adresem Kościuszki 94.
    KAMILA KOTUSZ
    8 z 12

    Wraz z rozbudową kamienic, pociągnięto również w 1912 roku linię tramwajową, która kończyła się budynkiem zajezdni. Tramwaje miały za zadanie dowozić mieszczan do obszaru zielonego w pobliżu miasta, jedynego o takich rozmiarach. - Chodzi o lasem miejski, zwanego z czasem Parkiem Południowym - dodaje Piwowarczyk. Budynek zajezdni, choć gruntownie przebudowany na potrzeby salonu samochodowego, zachował się do dzisiaj i znajduje się pod adresem Kościuszki 94.
    Sam park na przełomie XIX i XX wieku rozwijał się niezwykle intensywnie. W 1903 z inicjatywy związku gimnastycznego wzniesiono Wieżę Biskmarcka, na której szczycie palono ognie z okazji uroczystości państwowych, takich jak urodziny cesarza. Lata międzywojenne przyniosły duże zmiany. - Sam park został zrekultywowany. Na początku lat 30. powstała koncepcja skansenu prezentującego ludowe budownictwo Śląska. W 1933 roku przeniesiono tu z Gołkowic drewniany spichlerz, a w 1938 drewniany kościół z Syryni - mówi historyk. W 1938 roku otworzono dla publiczności również wieżę spadochronową. Jej budowa byłą inicjatywą Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Oryginalna wieża o wysokości 50 metrów została rozebrana po 1939 roku, a obecna niższa konstrukcja powstała po II wojnie światowej.
    KAMILA KOTUSZ
    9 z 12

    Sam park na przełomie XIX i XX wieku rozwijał się niezwykle intensywnie. W 1903 z inicjatywy związku gimnastycznego wzniesiono Wieżę Biskmarcka, na której szczycie palono ognie z okazji uroczystości państwowych, takich jak urodziny cesarza. Lata międzywojenne przyniosły duże zmiany. - Sam park został zrekultywowany. Na początku lat 30. powstała koncepcja skansenu prezentującego ludowe budownictwo Śląska. W 1933 roku przeniesiono tu z Gołkowic drewniany spichlerz, a w 1938 drewniany kościół z Syryni - mówi historyk. W 1938 roku otworzono dla publiczności również wieżę spadochronową. Jej budowa byłą inicjatywą Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Oryginalna wieża o wysokości 50 metrów została rozebrana po 1939 roku, a obecna niższa konstrukcja powstała po II wojnie światowej.
    Dopiero kiedy Katowice znalazły się w granicach Polski, ulica otrzymała imię Tadeusza Kościuszki. W 1927 rozpoczęto budowę drewnianej hali wystawowej pomiędzy ul. Zgrzebnioka i Gawronów. W 1930 odbyły się w niej pierwsze targi katowickie. - Wtedy też postawiono pojedyncze budynki modernistyczne, jak budynek wielorodzinny pod numerem 43, projektu Filipa Brennera z 1936 roku oraz willa mieszkalna inżyniera Jana Krygowskiego (nr 65) projektu Tadeusza Michejdy z 1927 roku - mówi Piwowarczyk.
    KAMILA KOTUSZ
    10 z 12

    Dopiero kiedy Katowice znalazły się w granicach Polski, ulica otrzymała imię Tadeusza Kościuszki. W 1927 rozpoczęto budowę drewnianej hali wystawowej pomiędzy ul. Zgrzebnioka i Gawronów. W 1930 odbyły się w niej pierwsze targi katowickie. - Wtedy też postawiono pojedyncze budynki modernistyczne, jak budynek wielorodzinny pod numerem 43, projektu Filipa Brennera z 1936 roku oraz willa mieszkalna inżyniera Jana Krygowskiego (nr 65) projektu Tadeusza Michejdy z 1927 roku - mówi Piwowarczyk.
    W okresie międzywojennym przy ul. Kościuszki zamieszkało wielu polskich urzędników i działaczy politycznych, takich jak Edmund Wąsik i jego córka, Aleksandra Wąsik, znana jako Aleksandra Śląska, aktorka filmowa i teatralna. Spośród istotnych przedsiębiorstw należy wspomnieć tzw. 'Dom Hageka' pod nr 8, który mieścił fabrykę wódki i likierów, ale prowadził również wyszynk. Liczącym się lokalem była też restauracja 'Grand' pod numerem 38.
    KAMILA KOTUSZ
    11 z 12

    W okresie międzywojennym przy ul. Kościuszki zamieszkało wielu polskich urzędników i działaczy politycznych, takich jak Edmund Wąsik i jego córka, Aleksandra Wąsik, znana jako Aleksandra Śląska, aktorka filmowa i teatralna. Spośród istotnych przedsiębiorstw należy wspomnieć tzw. 'Dom Hageka' pod nr 8, który mieścił fabrykę wódki i likierów, ale prowadził również wyszynk. Liczącym się lokalem była też restauracja 'Grand' pod numerem 38.
    Katowice, śródmieście, ul. Kościuszki
    KAMILA KOTUSZ
    12 z 12

    Katowice, śródmieście, ul. Kościuszki
    Czytaj teraz
    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      Historia ulicy ciekawa, ale czemu to wszystko tak szpetnie wygląda teraz na tych zdjęciach. Kiedys było inaczej.
      już oceniałe(a)ś
      1
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Nie tak dawno na rynku w Katowicach orano końmi. W tym samym czasie okoliczne miasta były potężnymi ośrodkami przemysłowymi
      już oceniałe(a)ś
      2
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      "- Chodzi o lasem miejski, zwanego z czasem Parkiem Południowym" polska język bardzo trudna języka panu Michalinowi Bednarkówna
      już oceniałe(a)ś
      1
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Niestety ulica Kościuszki, kiedyś tętniąca życiem, pełna młodzieży, umarła. Wieczorem światło pali się w pojedynczych oknach. Ludzie wynieśli się z mieszkań. Ludzi wieczorem jak na lekarstwo. Za to co pięć kroków ajencje banków. Sklepiki umierają. Beznadzieja.
      już oceniałe(a)ś
      0
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz

      Tematy ważne dla Katowic

      Tematy
      Miejsca
      Ludzie

      Warto przeczytać

      Magazyn Kuchnia
      Magazyny
      Licytacje, przetargi
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.