Tajemnice ul. Kościuszki w Katowicach. Kiedyś była polną drogą.

KAMILA KOTUSZ

1 z 12

Dr Przemysław Piwowarczyk, historyk i katowiczanin zgodził się nam opowiedzieć o historii jednej z najważniejszych ulic miasta - ul. Kościuszki, która ciągnie się od centrum miasta aż do Mikołowa. To jedna z najważniejszych arterii Katowic, która przecina aż trzy dzielnice - Śródmieście, Brynów i Piotrowice.
Dr Piwowarczyk przypomina, że początki ul. Kościuszki wiązały się z polną drogą, która w XVIII wieku połączyła wieś Katowice z wsią Brynów. - Na początku XIX wieku na terenach kopalni 'Beata' rozpoczęto wydobycie węgla kamiennego. Drewniane budynki głównego szybu zlokalizowano bezpośrednio przy drodze, naprzeciwko obecnego Parku Kościuszki. W lesie po drugiej stronie, obecnie w Park Kościuszki, umieszczono prochownię - mówi historyk.

KAMILA KOTUSZ

2 z 12

Kiedy w 1846 roku trakt do Brynowa podzieliła linia kolejowa, początkowo funkcjonował naziemny przejazd, jednak jeszcze w XIX wieku postawiono wiadukt nad obecną ulicą św. Jana. - Za to reliktem dawnego traktu po północnej stronie torów jest ulica Pocztowa, powstanie wiaduktu tłumaczy natomiast wygięcie ulicy Kościuszki w jej początkowym biegu - mówi Piwowarczyk.

KAMILA KOTUSZ

3 z 12

W 1890 ulicy nadano nazwę Beatestrasse, od nieczynnej już wówczas kopalni Beata. Wytyczono również plac, któremu nadano imię Gebharda Blüchera, zwycięzcy spod Lipska i Waterloo. To jest obecny Plac Karola Miarki. Dopiero potem zaczęło przybywać w okolicy kamienic i budynków. Na lata 90. XIX wieku i pierwszą dekadę XX wieku datuje się intensywna zabudowa ulicy.

KAMILA KOTUSZ

4 z 12

Jednym z pierwszych budynków przy ul. Kościuszki była willa własna architekta Ludwiga Schneidera, która wyróżnia się wśród zwartej i wielopiętrowej zabudowy. - Stosunkowo późna zabudowa tej części miasta zadecydowała o tym, że przy ul. Kościuszki nie znajdziemy budynków administracyjnych, użyteczności publicznej, szkół czy kościołów. Zabudowa ulicy jest wybitnie mieszkalna z lokalami usługowymi i handlowymi na parterach niektórych kamienic - dodaje Piwowarczyk.

KAMILA KOTUSZ

5 z 12

Wśród 'ojców założycieli' ulicy pierwsze miejsce należy się budowniczemu i przedsiębiorcy Robertowi Cieślikowi, który zmienił nazwisko na Zimmermann. To on kupił wiele działek w północnej częsci ulicy oraz przy pl. Miarki, po czym sukcesywnie je zabudowywał. Sam zamieszkiwał przy ul. Kościuszki 19, gdzie znajdowała się też administracja jego nieruchomości. Robert Zimmermann był również radnym miejskim oraz hojnym darczyńcą gminy ewangelickiej w Katowicach. Przy ul. Kościuszki urodził się również w 1902 roku malarz, grafik i rzeźbiarz niemiecki Hans Bellmer.

KAMILA KOTUSZ

6 z 12

Katowice ul. Kościuszki 15

KAMILA KOTUSZ

7 z 12

Jeszcze przed 1922 rokiem przy ulicy Kościuszki znalazły miejsce instytucje związane z polskim życiem politycznym, narodowym i społecznym. Szczególnie zasłużyła się jednak kamienica pod nr 16, której właścicielem był Bank Ludowy. Był to rodzaj kasy kredytowej, której oferta skierowana była przede wszystkim do Polaków. Siedziba banku mieściła się w tym miejscu do 1928 roku, kiedy to przeniósł się na ul. Młyńską. W tej samej kamienicy w 1919 r. zawiązano Polskiej Organizację Wojskową Górnego Śląska.

KAMILA KOTUSZ

8 z 12

Wraz z rozbudową kamienic, pociągnięto również w 1912 roku linię tramwajową, która kończyła się budynkiem zajezdni. Tramwaje miały za zadanie dowozić mieszczan do obszaru zielonego w pobliżu miasta, jedynego o takich rozmiarach. - Chodzi o lasem miejski, zwanego z czasem Parkiem Południowym - dodaje Piwowarczyk. Budynek zajezdni, choć gruntownie przebudowany na potrzeby salonu samochodowego, zachował się do dzisiaj i znajduje się pod adresem Kościuszki 94.

KAMILA KOTUSZ

9 z 12

Sam park na przełomie XIX i XX wieku rozwijał się niezwykle intensywnie. W 1903 z inicjatywy związku gimnastycznego wzniesiono Wieżę Biskmarcka, na której szczycie palono ognie z okazji uroczystości państwowych, takich jak urodziny cesarza. Lata międzywojenne przyniosły duże zmiany. - Sam park został zrekultywowany. Na początku lat 30. powstała koncepcja skansenu prezentującego ludowe budownictwo Śląska. W 1933 roku przeniesiono tu z Gołkowic drewniany spichlerz, a w 1938 drewniany kościół z Syryni - mówi historyk. W 1938 roku otworzono dla publiczności również wieżę spadochronową. Jej budowa byłą inicjatywą Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. Oryginalna wieża o wysokości 50 metrów została rozebrana po 1939 roku, a obecna niższa konstrukcja powstała po II wojnie światowej.

KAMILA KOTUSZ

10 z 12

Dopiero kiedy Katowice znalazły się w granicach Polski, ulica otrzymała imię Tadeusza Kościuszki. W 1927 rozpoczęto budowę drewnianej hali wystawowej pomiędzy ul. Zgrzebnioka i Gawronów. W 1930 odbyły się w niej pierwsze targi katowickie. - Wtedy też postawiono pojedyncze budynki modernistyczne, jak budynek wielorodzinny pod numerem 43, projektu Filipa Brennera z 1936 roku oraz willa mieszkalna inżyniera Jana Krygowskiego (nr 65) projektu Tadeusza Michejdy z 1927 roku - mówi Piwowarczyk.

KAMILA KOTUSZ

11 z 12

W okresie międzywojennym przy ul. Kościuszki zamieszkało wielu polskich urzędników i działaczy politycznych, takich jak Edmund Wąsik i jego córka, Aleksandra Wąsik, znana jako Aleksandra Śląska, aktorka filmowa i teatralna. Spośród istotnych przedsiębiorstw należy wspomnieć tzw. 'Dom Hageka' pod nr 8, który mieścił fabrykę wódki i likierów, ale prowadził również wyszynk. Liczącym się lokalem była też restauracja 'Grand' pod numerem 38.

KAMILA KOTUSZ

12 z 12

Katowice, śródmieście, ul. Kościuszki