Wybierz prenumeratę, by czytać to, co Cię ciekawi Sprawdź ofertę
    Szukaj
    Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
    wyborcza.pl Katowice

    Zanim powstały galerie handlowe. Społem w Katowicach ma 135 lat [ZDJĘCIA]

    Wiadomości z Katowic
    pj
    Katowicka spółdzielnia powstała w 1881 roku. Nad jej działalnością czuwał tajny radca górniczy Friedrich Bernardi
    Katowicka spółdzielnia spożywców powstała w 1881 roku. Nad jej działalnością czuwał tajny radca górniczy Friedrich Bernhardi. Poprzednikiem PSS Społem w Katowicach było założone w 1881 roku stowarzyszenie 'Konsum Roździeń-Szopienice'. Jego pierwsze zebranie odbyło się w lutym w w cechowni huty Wilhelmina w Szopienicach. Pierwszym przewodniczącym rady nadzorczej został tajny radca górniczy Friedrich Bernhardi. Od 1873 roku był generalnym dyrektorem w koncernie Spadkobierców Gieschego, a karierę zaczynał jako inspektor w dobrach Tiele-Wincklerów. To on zdecydował m.in. o rozbudowie huty cynku Wilhelmina. Z kolei pierwszym prezesem stowarzyszenia został Richard Mentzel, nadszychmistrz. Spółka od początku wspierała spółdzielców. Oddała jej za darmo trzy lokale i udzieliło 30 tys. marek pożyczki. Szybko zaczęły się pojawiać pierwsze sklepy spółdzielni. Jeden z nich ' Roździenianka' powstał przy ul. Obrońców Westerplatte 73, kolejny 'Najstarszy' przy ul. F. Rybki 62, a trzeci był 'Jubilat', który działał przy ul. Krakowskiej. Na zdjęciu sklep w Wilhelminie
    materiały PSS Społem w Katowicach
    1 z 15

    Katowicka spółdzielnia spożywców powstała w 1881 roku. Nad jej działalnością czuwał tajny radca górniczy Friedrich Bernhardi. Poprzednikiem PSS Społem w Katowicach było założone w 1881 roku stowarzyszenie 'Konsum Roździeń-Szopienice'. Jego pierwsze zebranie odbyło się w lutym w w cechowni huty Wilhelmina w Szopienicach. Pierwszym przewodniczącym rady nadzorczej został tajny radca górniczy Friedrich Bernhardi. Od 1873 roku był generalnym dyrektorem w koncernie Spadkobierców Gieschego, a karierę zaczynał jako inspektor w dobrach Tiele-Wincklerów. To on zdecydował m.in. o rozbudowie huty cynku Wilhelmina. Z kolei pierwszym prezesem stowarzyszenia został Richard Mentzel, nadszychmistrz. Spółka od początku wspierała spółdzielców. Oddała jej za darmo trzy lokale i udzieliło 30 tys. marek pożyczki. Szybko zaczęły się pojawiać pierwsze sklepy spółdzielni. Jeden z nich ' Roździenianka' powstał przy ul. Obrońców Westerplatte 73, kolejny 'Najstarszy' przy ul. F. Rybki 62, a trzeci był 'Jubilat', który działał przy ul. Krakowskiej. Na zdjęciu sklep w Wilhelminie
    Do 1902 roku biura spółdzielni mieściły się w pomieszczeniach koncernu. Wtedy wybudowano budynek biurowy przy dzisiejszej ul. Hallera 18. Co ciekawe, aż do 1924 roku księgi i zebrania były prowadzone po niemiecku, a w latach 1925-1934 po niemiecku i po polsku jednocześnie.
    materiały PSS Społem w Katowicach
    2 z 15

    Do 1902 roku biura spółdzielni mieściły się w pomieszczeniach koncernu. Wtedy wybudowano budynek biurowy przy dzisiejszej ul. Hallera 18. Co ciekawe, aż do 1924 roku księgi i zebrania były prowadzone po niemiecku, a w latach 1925-1934 po niemiecku i po polsku jednocześnie.
    Lata 30. Na zdjęciu centralne składowisko towarów
    materiały PSS Społem w Katowicach
    3 z 15

    Lata 30. Na zdjęciu centralne składowisko towarów
    1931 rok. Tabor katowickich spółdzielców
    materiały PSS Społem w Katowicach
    4 z 15

    1931 rok. Tabor katowickich spółdzielców
    Sklep przy dzisiejszej ul. Obrońców Westerplatte
    materiały PSS Społem w Katowicach
    5 z 15

    Sklep przy dzisiejszej ul. Obrońców Westerplatte
    1931 rok. Pracownicy spółdzielni. W międzywojniu spółdzielnia szybko rosła. W 1922 roku miała tylko 12 sklepów, a w 1937 roku już 51. Spółdzielnia miała też własną wytwórnię wód gazowanych, prowadziła przemiał zboża, palarnię kawy i wędzarnię śledzi.
    materiały PSS Społem w Katowicach
    6 z 15

    1931 rok. Pracownicy spółdzielni. W międzywojniu spółdzielnia szybko rosła. W 1922 roku miała tylko 12 sklepów, a w 1937 roku już 51. Spółdzielnia miała też własną wytwórnię wód gazowanych, prowadziła przemiał zboża, palarnię kawy i wędzarnię śledzi.
    W grudniu 1945 spółdzielnia miał już ponad 20 tys. członków.
    materiały PSS Społem w Katowicach
    7 z 15

    W grudniu 1945 spółdzielnia miał już ponad 20 tys. członków.
    Sklep PSS w latach 50. Katowice były wtedy Stalinogrodem
    materiały PSS Społem w Katowicach
    8 z 15

    Sklep PSS w latach 50. Katowice były wtedy Stalinogrodem
    1961 rok. Trwa budowa Domu Handlowego Zenit. Otwarty dla klientów 4 września 1962 roku Zenit powstał w wyniku konkursu. - Do wspólnej pracy nad projektem zaprosił mnie wtedy Mieczysław Król. On już pracował w Miastoprojekcie. Ja dopiero zaczynałem zawodową karierę. To było dla mnie spore wyróżnienie - wspominał Jurand Jarecki, współautor budynku. Duet wygrał konkurs. - Mój tata zrobił wtedy makietę budynku. Zależało nam, by dorównać Zachodowi, by też stawiać nowoczesne budynki - mówił architekt. Dom handlowy był jak na owe czasy wyjątkowo nowatorskim budynkiem. To tutaj zastosowano po raz pierwszy ścianę kurtynową, którą rok później mógł się też pochwalić stojący naprzeciwko Dom Prasy. Szklana fasada handlowej części Zenitu od samego początku go wyróżniała. - Zastosowaliśmy m.in. uchylne obrotowe okna, tak żeby można je bez problemu myć z każdej strony - opowiadał nam Jarecki.
    materiały PSS Społem w Katowicach
    9 z 15

    1961 rok. Trwa budowa Domu Handlowego Zenit. Otwarty dla klientów 4 września 1962 roku Zenit powstał w wyniku konkursu. - Do wspólnej pracy nad projektem zaprosił mnie wtedy Mieczysław Król. On już pracował w Miastoprojekcie. Ja dopiero zaczynałem zawodową karierę. To było dla mnie spore wyróżnienie - wspominał Jurand Jarecki, współautor budynku. Duet wygrał konkurs. - Mój tata zrobił wtedy makietę budynku. Zależało nam, by dorównać Zachodowi, by też stawiać nowoczesne budynki - mówił architekt. Dom handlowy był jak na owe czasy wyjątkowo nowatorskim budynkiem. To tutaj zastosowano po raz pierwszy ścianę kurtynową, którą rok później mógł się też pochwalić stojący naprzeciwko Dom Prasy. Szklana fasada handlowej części Zenitu od samego początku go wyróżniała. - Zastosowaliśmy m.in. uchylne obrotowe okna, tak żeby można je bez problemu myć z każdej strony - opowiadał nam Jarecki.
    1974 rok. Trwa budowa Skarbka. Skarbek wybudowano w wyjątkowym miejscu. Najpierw stała tu karczma, która zawaliła się w latach 60. XIX wieku. W jej miejscu postawiono dużą kamienicę, w której przez lata działały słynne delikatesy Borińskiego. W latach 60. XX wieku postanowiono budynek zrównać z ziemią. W jego miejscu na zlecenie PSS Społem Jurand Jarecki zaprojektował duży dom handlowy. Po kilkuletniej budowie Skarbek został otwarty w 1975 roku.
    materiały PSS Społem w Katowicach
    10 z 15

    1974 rok. Trwa budowa Skarbka. Skarbek wybudowano w wyjątkowym miejscu. Najpierw stała tu karczma, która zawaliła się w latach 60. XIX wieku. W jej miejscu postawiono dużą kamienicę, w której przez lata działały słynne delikatesy Borińskiego. W latach 60. XX wieku postanowiono budynek zrównać z ziemią. W jego miejscu na zlecenie PSS Społem Jurand Jarecki zaprojektował duży dom handlowy. Po kilkuletniej budowie Skarbek został otwarty w 1975 roku.
    Przedwojenna reklama jednego z dostawców spółdzielni
    materiały PSS Społem w Katowicach
    11 z 15

    Przedwojenna reklama jednego z dostawców spółdzielni
    1951 rok. Pracownicy jednego ze sklepów.
    materiały PSS Społem w Katowicach
    12 z 15

    1951 rok. Pracownicy jednego ze sklepów.
    Przedwojenna reklama jednego z dostawców katowickich spożywców
    materiały PSS Społem w Katowicach
    13 z 15

    Przedwojenna reklama jednego z dostawców katowickich spożywców
    Przedwojenna reklama jednego z dostawców katowickich spożywców
    materiały PSS Społem w Katowicach
    14 z 15

    Przedwojenna reklama jednego z dostawców katowickich spożywców
    Przedwojenna reklama jednego z dostawców katowickich spożywców
    materiały PSS Społem w Katowicach
    15 z 15

    Przedwojenna reklama jednego z dostawców katowickich spożywców
    Więcej

      Popularne

      Komentarze
      Zaloguj się
      Chcesz dołączyć do dyskusji? Kup prenumeratę, by czytać artykuły i je komentować

      Wszystkie komentarze

      sortuj:
      od najnowszego od najstarszego od najpopularniejszego od najmniej popularnego
      "Co ciekawe, aż do 1924 roku księgi i zebrania były prowadzone po niemiecku, a w latach 1925-1934 po niemiecku i po polsku jednocześnie". Ciekawe to by było, gdyby księgi i zebrania były prowadzone po chińsku, wy polskie cepy.
      już oceniałe(a)ś
      14
      9
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (7)
      @homo-homini-lupus Jeżeli nie pamiętasz, Katowice już w 1922 roku powróciły do Polski. prowadzenie ksiąg jeszcze przez 2 lata po niemiecku jest istotnie zastanawiające.
      już oceniałe(a)ś
      1
      3
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @agak23 Katowice nie wróciły do Polski ponieważ nigdy w niej nie były, dodatkowo w plebiscycie Niemcy w Katowicach mieli większość (85,4). Dwa, kiedy do was ze środka Polski dotrze, że to był i jest region wymiksowany narodowościowo gdzie wszyscy żyja ze soba (Ślązacy, Polacy, Niemcy, Czesi). Zatem każdy używa kilku języków zamiennie. A nóż coś się znów zmieni.
      już oceniałe(a)ś
      7
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @spoogie skoro wymiksowany i używa się kilku języków zamiennie to czemu księgi były prowadzone tylko po niemiecku
      już oceniałe(a)ś
      0
      7
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @polsz Bo wcześniej tu było Königreich Preußen. Taka jest historia.
      już oceniałe(a)ś
      5
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @agak23 Katowice do niczego nie powróciły, "dziejowy" nieuku - od średniowiecza jedyne co Śląsk miał wspólnego Polską to GRANICA - został odbity przez Czechy. I dzięki temu nie podzielił losu dzikiego półazjatyckiego zadupia zwanego Rzeczpospolitą a stał się częścią Europy. Jeśli kiedykolwiek miałby choć kawałek Śląska do czegoś powrócić, to musiałyby to być Czechy, a w żadnym razie nie mogłaby to byś Polska "macierz", która jest historycznie o 200 lat młodsza od Śląska - macierzy młodszej od dziecięcia nie znają nawet katolickie pierdoły. Nie wiedziałeś, clownie, a teraz już wiesz. Nie dziękuj, i tak mam cię tam, gdzie turańską polskość: w dupie. "prowadzenie ksiąg jeszcze przez 2 lata po niemiecku NIE jest istotnie zastanawiające", bo kto by je miał prowadzić po polsku, bando posttatarskich idiotów i półanalfabetów? Były do końca prowadzone ordentlich po niemiecku i dla spokoju choć bez sensu tłumaczone na polski. Amen, "macirzy" od siedmiu boleści.
      już oceniałe(a)ś
      6
      3
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @homo-homini-lupus Zgadzam się z Tobą co do meritum, tylko nie rozumiem czemu rzucasz inwektywami?Tak więc charakter w swojej istocie masz typowo polski, a Twój nick(h-h-l) też zgadza się w 100% z wypowiedzią.
      już oceniałe(a)ś
      2
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      @homo-homini-lupus homo lecz nie sapiens ,pantofelku .
      już oceniałe(a)ś
      0
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      najlepsze to były paluszki z kryształkami soli,
      już oceniałe(a)ś
      2
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      takie były sklepy i było fajnie, wszystko swieże, bez konserwantów, wędliny prawdziwe, a teraz kazda szynka rózowe plasterki nasaczone solą saletra, fosforanami, wszystko na jeden smak. Mam sentyment do takich PRLowskich obrazków. A jakie bywało wino Malaga .....piekne, młode czasy.
      już oceniałe(a)ś
      3
      2
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (1)
      @barbara333-4 Ja pamiętam tylko wino marki Wino patykiem pisane. Sama rozkosz.
      już oceniałe(a)ś
      2
      0
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Dobrze, że żyję w dzisiejszych czasach.
      już oceniałe(a)ś
      0
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Tak, poprzedni komentarz w dechę, czego wymagasz od Pejota, nie dotarło do niego, że tu tyle opcji niemieckiej. Ale jak on policzył te 150 lat? Od 1881 do 2016 mnie wychodzi 135.
      już oceniałe(a)ś
      1
      3
      Zgłoś
      Odpowiedz
      Pokaż odpowiedzi (1)
      @quince99 Niezależnie od opcji od 1922 członkowie Społem byli obywatelami Polskimi.
      już oceniałe(a)ś
      2
      1
      Zgłoś
      Odpowiedz

      Tematy ważne dla Katowic

      Tematy
      Miejsca
      Ludzie

      Warto przeczytać

      Magazyn Kuchnia
      Magazyny
      Licytacje, przetargi
      wyborcza.pl
      Serwisy partnerskie

      Copyright © Wyborcza sp. z o.o.

      Właściciel niniejszego serwisu nie wyraża zgody na zwielokrotnianie ani inne korzystanie z utworów rozpowszechnionych w tym serwisie, w celu eksploracji tekstów i danych. Więcej informacji w zastrzeżeniu dot. eksploracji tekstów i danych.