Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
1 z 45
Grupa Janowska powstała przy kopalni Wieczorek w Katowicach Nikiszowcu. Górnicy wspólnie malowali i swoje dzieła krytykowali. Często przy wódce i piwie. Mimo obowiązującego socrealizmu artyści zachowali własne wizje malarskie pełne baśniowego Śląska.
Początki Grupy Janowskiej sięgają lat 30. XX wieku i założonej przez Teofila Ociepkę gminy okultystycznej. Po drugiej wojnie światowej twórcy zgromadzili się w założonym przez Ottona Klimczoka Zakładowym Domu Kultury kopalni Wieczorek. Wtedy też twórczość nieprofesjonalnych artystów przeżywała swój największy rozkwit.
W galerii znajdziecie obrazy najsłynniejszych twórców grupy. Powyżej: obraz Pawła Wróbla
reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
2 z 45
Teofil Ociepka (powyżej autoportret z 1960 roku). Jego okultystyczne poglądy wywarły wpływ na całą grupę. Artysta uważał, że twórczość malarska jest bożym posłannictwem i powinna przedstawiać tak istotne problemy jak walkę dobra ze złem. Ociepka pracował jako maszynista w kopalnianej elektrowni. Z okultyzmem spotkał się jako żołnierz armii niemieckiej w czasie I wojny światowej. Przywiózł z niej do domu książki okultystyczne. Z czasem został członkiem Loży Różokrzyżowców. Kontaktował się też ze lwowskim Towarzystwem Parapsychicznym im. Juliana Ochorowicza.
Po wojnie jego promotorką została Izabela Czajka-Stachowicz, milicjantka, pisarka i muza artystów. Dzięki niej w 1948 r. Ociepka miał swoją indywidualną wystawę w Warszawie. Okrzyknięto go polskim Celnikiem Rousseau. Ociepka był zapraszany na warszawskie salony, poznał m.in. Juliana Tuwima.
Pod koniec lat 50. przeprowadził się do Bydgoszczy i przestał się kontaktować z Grupą Janowską.
Przez specjalistów Ociepka jest uważany za najlepszego oprócz Nikifora polskiego malarza nieprofesjonalnego, zdobył też uznanie międzynarodowe.
Fot. Maciej Jarzebinski / AGENC
3 z 45
Erwin Sówka. Jego przygoda ze sztuką rozpoczęła się od spotkania z Teofilem Ociepką. Poznał go w kopalni i od początku traktował jak swojego mistrza, a Ociepka zachwycił się landszaftami Sówki przedstawiającymi las w Giszowcu. Sówka był zafascynowany podziemnym światem, który poznał podczas pracy w 'Wieczorku'. Kopalniane chodniki i święta Barbara, patronka górników były częstym motywem w pracach Sówki. W swojej twórczości artysta nawiązuje też do kultury Starożytnego Wschodu. Ale niektórzy najbardziej cenią stworzone przez Sówkę akty kobiece na tle Nikiszowca, bloków, ogródków działkowych.
Sówka podobnie jak Ociepka osiągnął międzynarodowy rozgłos. Jego obrazy prezentowane były m.in. we Francji, Włoszech i Chorwacji. Odnaleźć je można w zbiorach Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Śląskiego w Katowicach oraz w wielu polskich i zagranicznych kolekcjach prywatnych.
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
4 z 45
Ewald Gawlik pochodził z Giszowca. Był zafascynowany malarstwem van Gogha i Toulouse-Lautreca. Uczył się rysunku i malarstwa u Pawła Stellera. Kształcił się też w prywatnej szkole malarskiej im. Gierymskiego w Katowicach, ale zanim zdążył podjąć dalsze studia wybuchła II wojna światowa. Po wcieleniu do Wehrmachtu walczył m.in. na froncie wschodnim. Wrócił do domu ciężko ranny. Po zakończeniu wojny chciał studiować, ale władze uznały go za 'element politycznie niepewny', więc poszedł pracować do kopalni Wieczorek.
Powyżej: Ewald Gawlik, Balkan Express
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
5 z 45
Paweł Wróbel to kolejny artysta, który pod wpływem Ociepki w swojej twórczości odwoływał się do śląskiej mitologii, wierzeń górniczych, kultu św. Barbary, opowieści o Skarbniku czy Utopcach. Pracował w kopalni Wieczorek i mieszkał w sąsiednich Szopienicach. Obrazy Wróbla charakteryzuje bogata kolorystyka, mnóstwo szczegółów i uproszczone geometrycznie formy. Nazywany był śląskim Brueghlem.
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
6 z 45
Leopold Wróbel, kuzyn Pawła Wróbla, pracował w hucie cynku w Szopienicach i może dlatego w jego pracach dominują scenki i pejzaże z tej dzielnicy Katowic. Malował też pejzaże, kwiaty i kobiece portrety. Jego obrazy znajdują się m.in. w muzeach Historii Katowic, Śląskim w Katowicach, Miejskim w Zabrzu oraz Górnośląskim w Bytomiu, a także w licznych kolekcjach prywatnych.
Powyżej: Leopold Wróbel, "Pejzaż z Łętowni"
reprodukcja: Marcin Tomalka
7 z 45
Paweł Stolorz w kopalni Wieczorek (wówczas Giesche) pracował jeszcze przed I wojną światową, a po jej zakończeniu parał się kowalstwem. Zasłynął jako autor pejzaży Szopienic. Jego obrazy znajdują się w zbiorach muzeów Historii Katowic, Śląskiego w Katowicach, Górnośląskiego w Bytomiu oraz Miejskiego w Zabrzu.
reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
8 z 45
Teofil Ociepka, "Duch lasu", 1966
reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
9 z 45
Teofil Ociepka, "Przyjaźń w dżungli", 1966
Reprodukcja: Maciej Jarzębiński
10 z 45
Erwin Sówka, "Trzy Wenus", 1988
Reprodukcja: Grzegorz Celejewski
11 z 45
Erwin Sówka, "Narodziny uczuć", 1970
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
12 z 45
Ewald Gawlik, "Świnobicie", 1992
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
13 z 45
Ewald Gawlik, Elektrownia Jerzy przy KWK Wieczorek, 1975
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
14 z 45
Reprodukcja: Marcin Tomalka
15 z 45
Erwin Sówka, "Święta Barbara"
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
16 z 45
Ewald Gawlik, "Kozy na pastwisku gromadzkim", 1991
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
17 z 45
Reprodukcja: Tomasz Niesłuchowski
18 z 45
(Fot. Dawid Chalimoniuk / Agencja Wyborcza.pl
19 z 45
Erwin Sówka, "Moja lauba"
Reprodukcja: Marcin Tomalka
20 z 45
Erwin Sówka, "Poranek z księżycem"
Reprodukcja: Maciej Jarzębiński
21 z 45
Paweł Wróbel, 'Wóz z węglem'
Reprodukcja: Maciej Jarzębiński
22 z 45
Paweł Wróbel, 'Rynek w Janowie'
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
23 z 45
Paweł Wróbel, 'Chopy grają fusbal'
Reprodukcja: Maciej Jarzębiński
24 z 45
Paweł Wróbel, 'Ogródki działkowe', 1972
reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
25 z 45
Teofil Ociepka, "Bukiet kwiatów"
Reprodukcja: Dawid Chalimoniuk
26 z 45
Paweł Wróbel, 'Diabelska orkiestra'
Reprodukcja: Maciej Jarzębiński
27 z 45
Paweł Wróbel, 'Utoplec przy żeleznioku'
Reprodukcja: Maciej Jarzębiński
28 z 45
Erwin Sówka, "Melodia", 1988
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
29 z 45
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
30 z 45
reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
31 z 45
reprodukcja: Dawid Chalimoniuk
32 z 45
Teofil Ociepka, "Dżungla wielka"
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
33 z 45
Ewald Gawlik, Rynek w Nikiszowcu
Marta Błażejowska
34 z 45
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
35 z 45
Ewald Gawlik, "Jutro barbórka", 1977
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
36 z 45
Ewald Gawlik, "Pastuszki - kolędnicy"
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
37 z 45
Ewald Gawlik, "Wiosna", 1989
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
38 z 45
Ewald Gawlik, "Koniec lata", 1977
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
39 z 45
Reprodukcja: Tomasz Niesłuchowski
40 z 45
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
41 z 45
Ewald Gawlik, ulica Przyjemna zimą
reprodukcja: Marcin Tomalka
42 z 45
reprodukcja: Marcin Tomalka
43 z 45
Fot. Dawid Chalimoniuk / Agencja Wyborcza.pl
44 z 45
Wystawa prac Erwina Sówki
Reprodukcja: Agencja Wyborcza.pl
45 z 45
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze