Stary Zamek i Pałac w Świerklańcu na archiwalnych zdjęciach

Gdyby domostwa Donnersmarców przetrwały do dziś, mielibyśmy na Śląsku jeden z najpiękniejszych kompleksów pałacowych w Europie. Niestety to, czego nie udało się zniszczyć czerwonoarmistom, zniszczyliśmy sami. <br> O tym, że wyzwalający Polskę Rosjanie splądrowali pałac w Świerklańcu wiedzą niemal wszyscy. Ale czy słyszeliście, że oprócz 'Małego Wersalu' w pobliżu stał też Stary Zamek? Jego historia sięgała aż XIV wieku. Drastycznie przerwała ją dopiero II wojna światowa. Początkowo piękny zamek należał do Przemysława z Cieszyna, a najpotężniejszy śląski ród przejął go w XVII wieku. W ciągu kilkuset lat domostwo było wielokrotnie przebudowywane. Najlepiej udokumentowane są zmiany z XIX wieku, kiedy posiadłość zyskała dwie wieże. Dobudował je książę Guido Henkel von Donnersmarck. Tak zamek wyglądał około 1930 roku.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

1 z 25

Gdyby domostwa Donnersmarców przetrwały do dziś, mielibyśmy na Śląsku jeden z najpiękniejszych kompleksów pałacowych w Europie. Niestety to, czego nie udało się zniszczyć czerwonoarmistom, zniszczyliśmy sami.
O tym, że wyzwalający Polskę Rosjanie splądrowali pałac w Świerklańcu wiedzą niemal wszyscy. Ale czy słyszeliście, że oprócz 'Małego Wersalu' w pobliżu stał też Stary Zamek? Jego historia sięgała aż XIV wieku. Drastycznie przerwała ją dopiero II wojna światowa. Początkowo piękny zamek należał do Przemysława z Cieszyna, a najpotężniejszy śląski ród przejął go w XVII wieku. W ciągu kilkuset lat domostwo było wielokrotnie przebudowywane. Najlepiej udokumentowane są zmiany z XIX wieku, kiedy posiadłość zyskała dwie wieże. Dobudował je książę Guido Henkel von Donnersmarck. Tak zamek wyglądał około 1930 roku.

Tu zamek na niezwykłej, kolorowej fotografii. Dopóki nad miejscem czuwały pomniki, wszystko toczyło się dobrze. Dziś nikt nie wie, co stało się z parą lwów, które strzegły bramy wjazdowej.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

2 z 25

Tu zamek na niezwykłej, kolorowej fotografii. Dopóki nad miejscem czuwały pomniki, wszystko toczyło się dobrze. Dziś nikt nie wie, co stało się z parą lwów, które strzegły bramy wjazdowej.

Jednak zanim wojenna zawierucha zrobiła swoje, książę Guido postanowił wybudować w parku jeszcze jedną posiadłość. W 1867 roku w Świerklańcu stanął Mały Wersal. Nazwa nie wzięła się z przypadku, bowiem budowla była wzorowana na rezydencji Ludwika XIII, a zaprojektował ją Hector Lefuel, nadworny architekt Napoleona III.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

3 z 25

Jednak zanim wojenna zawierucha zrobiła swoje, książę Guido postanowił wybudować w parku jeszcze jedną posiadłość. W 1867 roku w Świerklańcu stanął Mały Wersal. Nazwa nie wzięła się z przypadku, bowiem budowla była wzorowana na rezydencji Ludwika XIII, a zaprojektował ją Hector Lefuel, nadworny architekt Napoleona III.

Taki pałac nie powstał oczywiście bez powodu. Zakochany arystokrata nakazał wybudować go dla swojej żony, markizy Blanki de Paiva, która kochała paryski Wersal. A zanim wyszła za księcia Guido była już dwukrotnie rozwiedziona. Tak naprawdę Blanka miała na imię Teresa, a nazwisko odziedziczyła po swoim francuskim mężu, arystokracie. Niestety Blanka najprawdopodobniej, nie darzyła go szczerymi względami i kiedy doprowadziła do skraju bankructwa, poznała młodego Donnersmarcka. Ten, jako jeden z najbogatszych ludzi Europy nie musiał obawiać się o swoje finanse i szybko zorganizował rozwód ukochanej. A biedny markiz de Paiva który na wieść o kolejnym zamążpójściu Blanki, po prostu się zastrzelił. <br> Warto dodać, że zanim markiza zaczęła karierę wielokrotnej żony i kochanki, była znaną w towarzystwie kurtyzaną. Jej pierwszym mężem był ubogi krawiec.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

4 z 25

Taki pałac nie powstał oczywiście bez powodu. Zakochany arystokrata nakazał wybudować go dla swojej żony, markizy Blanki de Paiva, która kochała paryski Wersal. A zanim wyszła za księcia Guido była już dwukrotnie rozwiedziona. Tak naprawdę Blanka miała na imię Teresa, a nazwisko odziedziczyła po swoim francuskim mężu, arystokracie. Niestety Blanka najprawdopodobniej, nie darzyła go szczerymi względami i kiedy doprowadziła do skraju bankructwa, poznała młodego Donnersmarcka. Ten, jako jeden z najbogatszych ludzi Europy nie musiał obawiać się o swoje finanse i szybko zorganizował rozwód ukochanej. A biedny markiz de Paiva który na wieść o kolejnym zamążpójściu Blanki, po prostu się zastrzelił.
Warto dodać, że zanim markiza zaczęła karierę wielokrotnej żony i kochanki, była znaną w towarzystwie kurtyzaną. Jej pierwszym mężem był ubogi krawiec.

U boku księcia Blanka miała się już dosłownie, jak w raju. Dostała nie tylko świerklaniecki pałac, ale też dwie rezydencje we Francji. Zobaczcie świerklaniecki pałac z lotu ptaka. Doskonale widać na nim tarasy i lokalizację bramy głównej.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

5 z 25

U boku księcia Blanka miała się już dosłownie, jak w raju. Dostała nie tylko świerklaniecki pałac, ale też dwie rezydencje we Francji. Zobaczcie świerklaniecki pałac z lotu ptaka. Doskonale widać na nim tarasy i lokalizację bramy głównej.

Nowa żona księcia była otaczana luksusem na każdym kroku. W Małym Wersalu były 34 komnaty i sześć apartamentów z łazienkami. Na zdjęciu kominek Diany, jedno z życzeń Blanki.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

6 z 25

Nowa żona księcia była otaczana luksusem na każdym kroku. W Małym Wersalu były 34 komnaty i sześć apartamentów z łazienkami. Na zdjęciu kominek Diany, jedno z życzeń Blanki.

Markiza La Paiva - hrabina Blanche Henckel von Donnersmarck.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

7 z 25

Markiza La Paiva - hrabina Blanche Henckel von Donnersmarck.

Ekskluzywnie było również w innych pomieszczeniach. Tu najprawdopodobniej gabinet księcia.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

8 z 25

Ekskluzywnie było również w innych pomieszczeniach. Tu najprawdopodobniej gabinet księcia.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

9 z 25

I jeszcze jednak komnata.

Trudno nacieszyć wzrok tak pięknym budynkiem. Tu jedne z ostatnich zimowych krajobrazów. Ostatnie grudniowe dni 1937 roku.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

10 z 25

Trudno nacieszyć wzrok tak pięknym budynkiem. Tu jedne z ostatnich zimowych krajobrazów. Ostatnie grudniowe dni 1937 roku.

Świerklaniecki pałac odwiedzało wiele znamienitości, m.in. król Prus, Wilhelm II Hohenzollern. Na zdjęciu wraz z księciem Guido. Z tyłu podjeżdża dorożka.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

11 z 25

Świerklaniecki pałac odwiedzało wiele znamienitości, m.in. król Prus, Wilhelm II Hohenzollern. Na zdjęciu wraz z księciem Guido. Z tyłu podjeżdża dorożka.

Nie zapominajmy, że równolegle, nieopodal utrzymywany był właśnie stary zamek Donnersmarcków. Czyż nie robił wrażenia?

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

12 z 25

Nie zapominajmy, że równolegle, nieopodal utrzymywany był właśnie stary zamek Donnersmarcków. Czyż nie robił wrażenia?

Niestety z zamkowych wnętrz znamy tylko jedno zdjęcie pochodzące ze zbiorów rodziny Henckel von Donnersmarck. I ta budowla budziła zachwyt.

fot. Kazimierz Flakus / Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

13 z 25

Niestety z zamkowych wnętrz znamy tylko jedno zdjęcie pochodzące ze zbiorów rodziny Henckel von Donnersmarck. I ta budowla budziła zachwyt.

Jeszcze raz zobaczmy ten niezwykły zamek z zewnątrz. Na pierwszym planie prawdopodobnie pozostałości fosy. Okrągły budynek obok to mauzoleum rodziny.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

14 z 25

Jeszcze raz zobaczmy ten niezwykły zamek z zewnątrz. Na pierwszym planie prawdopodobnie pozostałości fosy. Okrągły budynek obok to mauzoleum rodziny.

A tak zamek wyglądał od strony dziedzińca.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

15 z 25

A tak zamek wyglądał od strony dziedzińca.

Jeszcze raz przenieśmy się do Małego Wersalu. Na tej wspaniałej fotografii widać doskonale bramę główną, boczną i ogrodzenie świerklanieckiego pałacu - obecnie można ją oglądać w Parku Śląskim.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

16 z 25

Jeszcze raz przenieśmy się do Małego Wersalu. Na tej wspaniałej fotografii widać doskonale bramę główną, boczną i ogrodzenie świerklanieckiego pałacu - obecnie można ją oglądać w Parku Śląskim.

Pałac stał tuż nad jeziorem. Tu widok z przeciwległego brzegu.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

17 z 25

Pałac stał tuż nad jeziorem. Tu widok z przeciwległego brzegu.

Jeszcze jedno zdjęcie wnętrza Małego Wersalu. Obraz przedstawia księżną Katarzynę Henckel von Donnersmarck, de domo Slepcow, czyli drugą żonę księcia Guido. Według podań Blanka zmarła w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Kiedy jechała na koniu, jej szal zaplątał się o gałąź drzewa i udusił. Książę nie mogąc pogodzić się ze stratą, kazał ponoć zakonserwować jej zwłoki i położyć w jednej z komnat. Denatkę miała odkryć dopiero Katarzyna. Dopiero po jej interwencji zwłoki trafiły do mauzoleum. A przynajmniej tak głosi legenda.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

18 z 25

Jeszcze jedno zdjęcie wnętrza Małego Wersalu. Obraz przedstawia księżną Katarzynę Henckel von Donnersmarck, de domo Slepcow, czyli drugą żonę księcia Guido. Według podań Blanka zmarła w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Kiedy jechała na koniu, jej szal zaplątał się o gałąź drzewa i udusił. Książę nie mogąc pogodzić się ze stratą, kazał ponoć zakonserwować jej zwłoki i położyć w jednej z komnat. Denatkę miała odkryć dopiero Katarzyna. Dopiero po jej interwencji zwłoki trafiły do mauzoleum. A przynajmniej tak głosi legenda.

Na zdjęciu postać Guido Karola Łazarza, 3 księcia von Donnersmarck, wnuka Guido Henckel von Donnersmarcka i Katarzyny Slepcov. Był on ostatnim właścicielem świerklanieckiego pałacu. Tu wybiera się na konną przejażdżkę. To za jego panowania nadeszła wojenna zawierucha.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

19 z 25

Na zdjęciu postać Guido Karola Łazarza, 3 księcia von Donnersmarck, wnuka Guido Henckel von Donnersmarcka i Katarzyny Slepcov. Był on ostatnim właścicielem świerklanieckiego pałacu. Tu wybiera się na konną przejażdżkę. To za jego panowania nadeszła wojenna zawierucha.

Jedna z nielicznych barwnych fotografii.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

20 z 25

Jedna z nielicznych barwnych fotografii.

Kolejna z serii barwnych fotografii. Na pierwszym planie widać rododendrony. Trzeba bowiem pamiętać, że zamek mieścił się w jednym z najpiękniejszych parków w regionie. Jego uroki można zresztą podziwiać do dziś.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

21 z 25

Kolejna z serii barwnych fotografii. Na pierwszym planie widać rododendrony. Trzeba bowiem pamiętać, że zamek mieścił się w jednym z najpiękniejszych parków w regionie. Jego uroki można zresztą podziwiać do dziś.

W czasie wojny zamek spłonął. Jego ruiny były ponoć zachowane w dobrym stanie. Mimo to stopniowo dotrwały do 1962 roku, kiedy kazano je wysadzić.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

22 z 25

W czasie wojny zamek spłonął. Jego ruiny były ponoć zachowane w dobrym stanie. Mimo to stopniowo dotrwały do 1962 roku, kiedy kazano je wysadzić.

W czasie wojny w pałacu stacjonowali niemieccy żołnierze. Zabytkowy budynek rozgrabili i spalili dopiero wyzwalający te ziemie czerwonoarmiści. Pozostałości rozkradła też miejscowa ludność.

fot. Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

23 z 25

W czasie wojny w pałacu stacjonowali niemieccy żołnierze. Zabytkowy budynek rozgrabili i spalili dopiero wyzwalający te ziemie czerwonoarmiści. Pozostałości rozkradła też miejscowa ludność.

fot. Katarzyna Pyka / Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

24 z 25

Zgliszcza pałacu w latach 50.

fot. Roland Skubała / Pałac w Świerklańcu / Schloss Neudeck

25 z 25

Ruiny Małego Wersalu.

historia Świerklaniec

Komentarze

georg_w_gazecie 30.01.2016, 11:44

Tytuł artykułu "Gdyby nie wojna, mielibyśmy na Śląsku jeden z najpiękniejszych pałaców w Europie" wymaga sprostowania. Prawda jest taka, że gdyby nie wojna, to niczego byśmy nie mieli Śląsku. Bo gdyby nie wojna, to Śląsk byłby nadal niemiecki.

już oceniałe(a)ś

Tematy ważne dla Katowic

Warto przeczytać