Kożdy, nawet jak sie do tego gośno niy prziznowo, cegoś sie lynko. Jedyn choroby i lazarytu, drugi, że komornik przikleji na jego gyszeft "kukoły" (lakowe sztymple - pieczęcie) i bydzie musioł chodzić po "fechcie" (prośbie), a jeszce inksi, że skuli "glace" (łysiny) abo "ołow" (krzywych nóg, iksow) niy znojdom baby abo chopa. Ino bajtle mogom spokojnie "nynać" (spać), bo "dowo na nie pozor" (pilnuje ich) anioł stroż.
Mom nerwy choćby "giszyserby" jak niykerzi łosprowiajom, że ta cołko zaraza to som "beremonty" (gupoty) i wynokwione "bandurki" (strachy).
Skisz zarazy latoś my se niy porajzowali, niy łodprawialimy srogich fajerow i nawet Korfanty musioł pocekać. Wszysko przisztopowało i poleku probujymy żyć jak downi. Ale nojbarzi koronawirus ukrziwdziył tych, kerzi som w "altershajmach" (domach opieki) abo "flegynhajmach" (domach pielęgnacyjnych), bo poł roku niy widzieli sie ze swojom familjom.
Downi, jak niy szło komuś przegodać ani po dobroci, ani po złości, zawdy łostało jeszce "wlyź mu na ambit" (odwołać się do jego honoru). Coby sie to udało, noprzod ftoś musioł tyn "ambit" (ambicję, honor) mieć.
Feryje i lato majom sie ku końcowi, toż po dugym "sztubynareszcie" (areszcie domowym) wybrałach sie z mojom dziołchom poszpacerować na lufcie. Przeca niydaleko momy "bad" (uzdrowisko), bo w Goczałkowicach (Bad Gottschalkowitz) ludzie sie flyjgowali łod 1862 roku w "szlomie" (szlamie, mule, tu: borowinie) - takym "marasie" (błocie). Ale po drodze wlazłymy do srogi Zegrodki Kapias i ściongłymy do chałpy po ćimoku.
Tym, kerzi reskiyrujom w łostomajtych muzyjach za nasze piniondze, łoztopiyrzać sie tam niy uchodzi.
Bywało tak gryfnie, że sie cowiekowi łod ty dobroci aże "mier-zło" (nudziło). Wszysko grało i bucało. Ajsszrank połny, "płat" (czynsz) i "sztrom" (prąd) popłacone i nawet bajtle łod Gizdońki niy zamarasiyły siyni. A terozki rano strach "łodecnońć" (przebudzić się), bo do wiecora wszysko może sie wydarzyć i pewnikym niy bydzie to nic dobrego.
Nojwyższy cas "spokopić" (zrozumieć), że ani po welowaniu, ani po zarazie nic już niy bydzie take same. Bo kożdy, nawet z zawartymi ślypiami, widzi, że tak jak terozki my som "potajlowani" (podzieleni) niy było nigdy.
Łońskego roku mielimy ło tym casie dugi łikynd i kożdy sie radowoł na majowka, po naszymu "majluft" (majowe powietrze). A teroz nikerzi majom co drugi dziyń niydziela, a "driny" (w środku) świynto i cichtujom, coby wylyź niy ino na świyży luft, ale tyż do roboty bez kery, no i bez geltaku, jym sie "cnie" (nudzi). A tu tyla fajerow nos łominie.
Jeszce momy "blaze" (pęcherze) na rynkach łod schroniania przed Godami i na szłapach łod łażynia po konzomach, a tu trza zacynać wszysko łod nowa. Bo ani sie łobejrzymy, a bydymy pylać za "hazokym" (zajączkiem, wielkanocnymi prezentami). I zamias sie "ukłaść" (położyć) na zofie i "pokimać" (podrzemać), poleku muszymy rychtować sie do wiosny.
Pedziałach se, co wszyskym bajtlom w familje, "krom" (prócz) bawidkow i "szpilcojgow" (gier), byda dować w gyszynku "buchy" (książki). Nojmodszymu zaniydugo piźnie rocek, toż sprawiyłach mu "Srogi buch pyrtka patrijoty" (Wielka księga małego patrioty). Ino musza cośik "wynokwić" (wymyślić) żeby spokopiył, że mo tyż "przoć" (kochać) Ślonskowi.
Hań downo w zilwestra ksiynżoszki tańcowały w kościołach, bo myśleli, że to sie Ponbockowi spodobo. Potym nikerzi łogłoszali świynto gupielokow i prowadziyli na mszo "yjzla" (osła), na ołtorzu stawiali "faski" (beczki) wina i tuste jodło, a zamias kadzidła polyli stare "hadry" (szmaty), coby śmierdziało.
Kożdy cośik "fajruje" (świętuje). Momy fajery kościelne, państwowe i swojske - "gyburstag" (urodziny), piyrszo "pynzyjo" (emerytura), "ajnwajong" (parapetówkę) skuli nowy "kwatyry" (mieszkania) abo skisz "erbowizny" (odziedziczenia) "chałpy" (domu).
Łosprowiałach niydowno ze "szkolorzami" (uczniami) ło ślonski Wiliji. Nojbarzi "radzi godali" (lubili rozmawiać) ło "gyszynkach" (prezentach) i "gojiku" (choince) z "blyndkami" (światełkami), bo ło "wunderkercach" (zimnych ogniach) żodyn niy słyszoł. Ale kej prziszło do ślonskego "jodła" (jedzenia), dowiedziałach sie, że nojważniyjsze som wtynczos "krupniok" (kaszanka) i "wodzionka" (tyż "brołtzupa" - zupa chlebowa).
Downi prawie kożdo kobiyta poradziyła "łobszyć" (uszyć i przeszyć) cołko familia, a teroz to nawet "posztopować" (zacerować) "zokow" (skarpet) niy poradzymy. Mało fto chodzi tyż do "szwocki" (krawcowej). Kupujymy gotowe "łachy" (ubrania) w "konzomach" (sklepach) abo zamowiomy je z łostomajtych "mołdheftow" (żurnali). Fto mo w doma "myjtermas" (metr krawiecki), "szpyndliki" (szpilki), noparsztek i "nejmaszyna" (maszyna do szycia), to som może se uszyć "hausklajd" (podomkę) abo "zopaska" (fartuch). A tu jeszce trza iś do "golaca" (fryzjera) coby se łoszczic "pińcia" (grzywka), zrobić "cubek" (kok) abo "dałerwele" (trwałą ondulację). I łoblyc na to "harnec" (siatkę na włosy).
Niyważne jak jes na dworze - śniyg abo "hica" (upał), natura robi swoje i kej nastowo moj, zawdy wszyskich ciongnie na majowka. Ale "przodzi" (najpierw) trza "narychtować" (przyszykować) "fana" (flaga, sztandar, chorągiew) coby "fajrować" (świętować) godnie.
Nojwyższy cas "spatrzeć" se (postarać się o) palma, bo zaroz bydzie Palmowo (tyż Palmiano, Kwietno, Wiyrzbno, Letnio) Niydziela i trza jom poświyncić, bo tako niypoświyncono to "ino" (tylko) zwykło mietła. Ale jako "richtich" (rzeczywiście) łona mo być, mało fto już pamiynto. Toż idymy do "konzomu" (sklepu) abo "getneryje" (ogrodnictwa, kwiaciarni) i dowomy se wćiś beleco.
Idom świynta, a ś niymi wiosna i sprzontanie nos niy minie. Jedni już zacli, inksi ino ło tym myślom. Jo tyż kombinuja, jak to "pochytać" (połapać), ale na łokna za wcas, bo mi je jeszce dyszc "łobgicho" (ochlapie), to i z "gardinami" (firankami) trza pocekać. Szłoby "przeluftować" (przewietrzyć) "szranki" (szafy) i nareście "powyciepować" (powyrzucać) napocynte przez mole "mantle" (płaszcze) i "jupy" (kurtki), ale żol.
Niydugo bydzie 8 marca - Dziyń Kobiyt i zaroz zacnie sie godka, co to jedyn je uznowo, a inkszy niy. A wszysko "skuli" (z powodu) tego, co te świynto ponoć wymyślyli komunisty. Psinco prowda. "Wynokwiajom" (zmyślają), coby "uszporować" (zaoszczędzić) na "blumach" (kwiatkach) i dobrego słowa niy pedzieć. A keby jym roz prziszło bez cołki dziyń w doma gospodarzyć, to wolom zrobić dwie "szychty" (dniówki).
Copyright © Wyborcza sp. z o.o.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)